Cilt:38 Sayı:66 (2019)

Permanent URI for this collection

https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/76938

Browse

Browsing Cilt:38 Sayı:66 (2019) by Subject "Bakır dirhem"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Ortaçağ İslâm Dünyasında Sıradışı Bir Para Birimi: Bakır Dirhemler
    (Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi, 2019-09-30) Miynat, Ali; Other; Other
    Ortaçağ İslâm dünyasında geleneksel olarak sırasıyla altın, gümüş ve bakırdan üretilen dinar, dirhem ve fels para birimi olarak kullanılmıştır. Ancak bu geleneksel kullanımdan başka, farklı coğrafya ve zamanlarda bazı bakır sikkelerin üzerine ‘bakır dirhem’ yazılarak piyasaya sürüldüğü görülmektedir. 10. yüzyıl Orta Asyasında, 12. yüzyılın ikinci ve 13. yüzyılın ilk yarısında Türk-İslâm Anadolusu ve el-Cezire bölgesinde bunun örneklerine rastlamaktayız. Bunların dışında, Memlûk kaynaklarında 15. yüzyıl Mısır topraklarında bakır sikkelerin dirhem değerinde tutulduğuna dair kayıtlar da mevcuttur. Bu süreçte, bazı hükümdarlar bir kısım bakır sikkelerini ‘bakır dirhem’, bir kısmını ‘bakır fels’ olarak dolaşıma koyarken, bazılarında ise bir para birimi belirtme ihtiyacı hissetmemişlerdir. Çok yaygın olmayan bu kullanım bazı araştırmacı ve nümismatların kafasını karıştırmış ve onları, sınırlı da olsa bunun nedenini sorgulamaya itmiştir. Ancak şunu da belirtmeliyiz ki, farklı coğrafya ve yüzyıllarda görülen bu türden sikkeler topyekün olarak ele alınmamış, bir analitik değerlendirmeye tabi tutulmamıştır. Bu makalede Ortaçağ İslâm tarihinde ‘bakır dirhem’ olarak tedavüle konan tespit edebildiğimiz tüm sikkeleri sunacak, bu sikkelerin metali, madenin yoğunluğu, ağırlığı ve modeli açısından diğerlerinden farklı olup olmadıklarına odaklanacağız. Ayrıca bu uygulamanın ne anlam ifade ettiğini, niçin buna meyledildiğini, farklı coğrafya ve yüzyıllarda görülen bu bakır sikkelerin arasında bir bağlantı olup olup olmadığını açıklamaya çalışacağız.