Üst hakkı ve üst hakkının değerlemesi
No Thumbnail Available
Date
2013
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Üst hakkı, Türkiye'de yakın tarihe kadar çok önemli bir uygulama alanı bulamamıştır. Aslında Türk Medeni Kanun öncesi hukuk sisteminde tanınmış hak çeşitleri olan örfü belde gediği ve paftos gibi hakların söz konusu dönemdeki uygulaması, üst hakkının Medeni Kanunun yürürlüğünden sonraki uygulamasından daha yaygındır. Bu çalışmada arazi üzerindeki mülkiyetin, arazinin altındaki ve üstündeki yapıları da kapsamına aldığı kuralının istisnasını oluşturan bir irtifak hakkı olan üst hakkının Türk Hukuk Sistemindeki yeri, konusu, kurulması, tescili, sona ermesi, diğer irtifak hakları ile farkları ve benzerlikleri, sosyal ve ekonomik açıdan önemi ile Tapu Müdürlükleri yönü ile irdelenmiş ve başlıca sorun alanlarının tespiti yapılmıştır.
Araştırmada öncelikle teorik ilke ve esaslar irdelenmiş, ikinci aşamada ise Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün üst hakkı tesisine ilişkin Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBĠS) 2013 yılı verileri incelenmiş ve söz konusu işlemin belirli bölgelerde ve illerde yoğunluk gösterdiği görülmüştür. Özellikle Ardahan (Posof), Erzincan, Erzurum, Sivas ve Kahramanmaraş İllerindeki üst hakkı tesisinin yoğunluğu, bu illerde Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı Projesinin geçişinden kaynaklanmaktadır. Antalya İlindeki yoğunluk ise turizm tesislerinin üst hakkı tesisi ile kuruluşu ve Aydın İlinde ise genel olarak zeytincilik için üst hakkının tesis edildiği tespit edilmiştir. Balıkesir İlinde üst hakkı tesisi işleminin tercih edilmesinin sebebi ise Rüzgar Enerji Santrallerinin
ii
kurulması ile ilgili bulunmaktadır. Bunlara ilave olarak Türkiye Elektrik İletim Anonim şirketi (TEİAŞ) enerji nakil hatları, taşıt muayene istasyonları, akaryakıt istasyonu, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim şirketi (BOTAŞ) lehine boru hatları, hayvancılık (Bursa), baraj (Adana Feke Barajı) yatırımları için üst hakkı tesisinin gerçekleştirildiği ortaya konulmuştur.
Değişen ekonomik ve sosyal koşullar ile özellikle artan yabancı yatırımlara bağlı olarak gelecek yıllarda başta sağlık, turizm, eğitim, enerji ve altyapı olmak üzere birçok alanda üst hakkı tesisi işleminin tercih edileceği ve bu yolla yatırımcıların kredi için teminat sorunlarını asgari düzeye çekebilecekleri açıktır. Ancak üst hakkı tesisinde yaşanan sorunlar, hakkın kullanımı, koşulları ve hakkın süresinin tespiti ile süre sonunda taşınmazın malike devri aşamalarında anlaşmazlıkların ortaya çıktığı ve belirtilen alanlarda uygulamanın iyileştirilmesinin gerekli olduğu vurgulanmalıdır. Üst hakkı tesisi ve uygulamanın geliştirilmesine yönelik faaliyetlerin, taşınmaz geliştirme uzmanlığının temel çalışma alanı olacağı düşünülmektedir.
Description
Keywords
Taşınmaz, sınırlı ayni haklar, üst (inşaat) hakkı, değerleme ve sorun tanımlama