Çifteler-Sakaryabaşı (Eskişehir) Batı Göleti Sedimentinde Fraksiyonel Fosfor Kompozisyonu ve Fosfor Salınımının Mevsimsel Değişimi
No Thumbnail Available
Date
2010
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Bu araştırma ile Sakaryabaşı Balık Üretim ve Araştırma İstasyonu’na su sağlayan Batı Göleti sedimentinde, örneklemenin yapıldığı mevsimleri temsil eden aylara (Nisan, Temmuz, Ekim, Ocak) ve kesitlere bağlı ortalama fosfor salınım değerleri 9,19 µg/m2.gün (ocak, 0-5 cm) ile 119,08 µg/m2.gün (ekim, 0-5 cm) arasında değişmiştir. Aylara ve kesitlere bağlı ortalama fosfor tutulum değerleri ise 3,39 µg/m2.gün (ocak, 5-10 cm) ve 46,45 µg/m2.gün (ekim, 10-15 cm) olarak tahmin edilmiştir. Batı Göleti sedimentindeki toplam fosfor konsantrasyonu araştırma periyodunca 488,25-1236,75 µg/g KA arasında değişmiştir. Gölette fosfor fraksiyonlarının fraksiyonel dağılımı; Toplam organik fosfor (% 68,72) Kalsiyuma bağlı fosfor (% 17,37) Karbonata bağlı fosfor (% 11,72) Demir + Alüminyuma bağlı fosfor (% 2,18) olarak bulunmuştur.Araştırma bulguları doğrultusunda, Batı Göleti sedimentinin fosfor açısından bir kaynak değil bir tuzak işlevi gördüğü kantitatif olarak ortaya konmuştur. Bu durum sucul bitkilerin, fosforu yoğun bir şekilde kök ve gövdelerinde tutarak, sedimentten sediment üstü suya mineralize olmuş çözünmüş inorganik fosforun salınımını baskılamada veya önlemede önemli rol oynadığını göstermektedir. Gölet ötrofikasyonun sürekliliğinde ve sedimentten olan düşük düzeydeki fosfor salınımının (pozitif ve/veya negatif yönde) engellenmesindeki diğer olası unsurlar ise, su sıcaklığının çok değişim göstermemesi (18,53-21,28 oC), gölette anoksik koşulların ortaya çıkmaması (çözünmüş oksijen; 5,85-7,28 mg/L) ve pH aralığının (7,09-7,62) sedimentten fosfor salınımını teşvik edecek ölçüde yüksek olmamasıdır. Batı Göleti’nde yürütülen bu araştırma ile sedimentteki fosfat hareketsizliği tespit edilmiş olup; bundan sonraki çalışmalar hareketsizliğin nedenlerinin açıklığa kavuşturulmasına ve fosfat salınım riskinin belirlenebilmesi açısından sedimentteki fosfat adsorbsiyon-desorbsiyon proseslerine yönelik olmalıdır.