Plantago major'un hiperkolesterolemik diyetle ateroskleroz oluşturulan tavşanlarda ateroskleroz ve aterosklerotik risk faktörleri üzerine etkileri
No Thumbnail Available
Date
2014
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
Abstract
Amaç: Bu çalışmada, Plantago major ekstresinin hiperkolesterolemik diyetle ateroskleroz oluşturulan
tavşanlarda ateroskleroz, aterosklerotik risk faktörleri ve oksidan/antioksidan sistem üzerindeki etkilerinin
incelenmesi amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: 26 adet Yeni Zelanda ırkı albino erkek tavşan beş gruba ayrıldı. Birinci grup kontrol
grubu, ikinci grup kolesterol grubu ve diğer üç grup ise Plantago major ekstresi (PME) grupları olarak
belirlendi. Kontrol grubuna serum fizyolojik verilirken, kolesterol grubuna 1 g/kg/gün dozunda kolesterol
verildi. PME gruplarına, 1 g/kg/gün dozunda kolesterole ek olarak sırasıyla 0,1 (düşük); 0,5 (orta) ve 1,0
(yüksek) g/kg/gün dozunda PME verildi. Gruplara belirlenen miktarlardaki serum fizyolojik, kolesterol ve
PME oral yoldan, 12 hafta boyunca uygulandı. Tavşanların serumlarında homosistein, CRP, total
kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolesterol, trigliserid (TG), AST, ALT, BUN ve kreatinin düzeylerine
bakıldı. Nitrik oksit sentaz (NOS), glutatyon peroksidaz (GPO), katalaz (KAT), süperoksit dismutaz
(SOD) (yalnızca aort dokusunda) ve ksantin oksidaz (KO) enzim aktiviteleri ile asimetrik dimetil arjinin
(ADMA), nitrik oksit (NO•
) ve malondialdehid (MDA) düzeyleri ise hem serum hem de aort doku
örneklerinde çalışıldı. Ayrıca, çıkarılan aort dokularının histopatolojik değerlendirmeleri yapıldı.
Bulgular: Total kolesterol seviyesinin PME gruplarında kolesterol grubuna göre yüksek olduğu, ancak
PME gruplarında ekstrenin dozu arttıkça seviyesinin azaldığı gözlendi (kolesterol grubu 1277 mg/dL,
düşük doz PME grubu 2089 mg/dL, orta doz PME grubu 1896 mg/dL ve yüksek doz PME grubu 1334
mg/dL). LDL ve TG değerlerinin kontrol grubu hariç, yüksek doz PME grubunda en düşük olduğu
gözlendi (LDL değerleri: kolesterol grubu 629 mg/dL, yüksek doz PME grubu 577 mg/dL; trigliserid
değerleri: kolesterol grubu 701,40 mg/dL, yüksek doz PME grubu 552,20 mg/dL,). Serum ADMA
seviyesinin orta doz PME grubunda en düşük değere sahip olduğu gözlendi (kolesterol grubu: 75,59
pg/mL, orta doz PME grubu: 61,32 pg/mL). Aort dokusu ADMA değerlerinin ise yüksek doz PME
grubunda en düşük değere sahip olduğu gözlendi (kolesterol grubu: 193,34 pg/mL, yüksek doz PME
grubu: 116,27 pg/mL). Serum NO•
ve NOS değerlerinin ikisinin de orta doz PME grubunda en yüksek
değerlere sahip olduğu gözlendi (NO•
değerleri: kolesterol grubu 26,75 mM, orta doz PME grubu 204
mM, p<0,05 ve NOS aktiviteleri: kolesterol grubu 25,05 IU/ml, orta doz PME grubu 48,94 IU/ml). Aort
dokusunda KO enzim aktivitesi ve MDA seviyesinin, istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte,
yüksek doz PME grubunda en düşük değere sahip olduğu gözlendi (MDA değerleri: kolesterol grubu
1,036 nmol/mg, yüksek doz PME grubu 0,555 nmol/mg; KO aktiviteleri: kolesterol grubu 0,033 mIU/mg,
yüksek doz PME grubu 0,013 mIU/mg). Antioksidan enzimler (GPO, KAT, SOD) ile ilgili olarak ise
gerek serum, gerekse de aort dokusundaki aktiviteleri açısından gruplar arasında anlamlı bir fark
bulunamadı.
Sonuçlar: PME, ateroskleroz risk faktörü olarak değerlendirebileceğimiz ADMA’nın seviyesini hem
serumda hem de aort dokusunda düşürmüş, buna mukabil antiaterosklerotik faktörler olarak
değerlendirebileceğimiz NO• seviyesini ve NOS aktivitesini artırmıştır. Ayrıca, LDL kolesterol ve TG
seviyelerini yüksek doz PME verilen hayvanlarda en düşük seviyeye indirdiği gözlenmiştir. Bunların
dışında, PME’nin aort dokusunu oksidasyona maruz kalmaktan doza bağlı olarak koruduğu gözlenmiştir
(KO aktivitesinde ve MDA seviyesinde düşüş). Bu sonuçların, P. major'un ateroskleroz gelişimine
etkileri ile ilgili daha ileri çalışmaların yapılması yönünde teşvik edici olduğu ve konu hakkında çalışma
yapmak isteyeceklere katkılar sağlayacağı değerlendirildi.
Description
Keywords
ADMA, hiperkolesterolemi, Major