Türkiye'de su ve kanalizasyon altyapı hizmetlerinin yapılması: Avrupa Birliği hibeleri, Bulancak Belediyesi örneği ve kamuoyu değerlendirilmesi
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara : Ankara Üniversitesi : Fen Bilimleri Enstitüsü : Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Anabilim Dalı
Abstract
Dünyada sanayileşmenin sonucunda kırsal alandan kentlere göç başlamış ve göçlere
bağlı olarak kentlerde hızlı bir nüfus artışı olmuştur. Nüfus artışına bağlı olarak
kentlerde sosyal yaşamın gerekliliği olan bazı hizmetlere ihtiyaç doğmuştur. Bu
hizmetlerden en önemlileri ve gereklilerinden olan su ve kanalizasyon altyapı
hizmetleri, kentleşme için önemli olduğu kadar çevre ve insan sağlığı açısından da
büyük önem taşımaktadır. Yerel düzeyde su ve kanalizasyon hizmetlerinin planlanması,
inşaatı ve işletilmesi, yatırımcı ve işletmeci kurumlar ve yararlanıcılar için farklı
yönlerden önem taşımakta ve bu hizmetler kent halkının yaşam kalitesini doğrudan
etkilemektedir. Türkiye’de su ve kanalizasyon hizmetleri alanında belirli kurum ve
kuruluşların mevzuata göre yatırımların yapılması, yönetilmesi, işletilmesi ve
denetlenmesinde görev aldıkları görülmektedir.
Bu çalışmada su ve kanalizasyon hizmetlerinin mevcut durumu ile başta Avrupa Birliği
(AB) hibe kaynakları olmak üzere dış kaynak kullanılarak söz konusu hizmetlerin
yapılabilirliği ilçe belediyesi örneği çerçevesinde incelenmiştir. Öncelikle su ve
kanalizasyon projelerinin geliştirilmesi, kaynak bulunması, inşaatı ve mevcut şebekenin
yönetilmesi ve işletilmesi aşamalarında görevli veya yetkili olan kurumların ulusal ve
uluslararası mali ve teknik desteklerden yararlanmaları, yatırımların kısa sürede
gerçekleştirilmesi ve verimli işletme modellerinin geliştirilmesi bakımından önemli
görülmektedir. Türkiye’de 2007 yılında başlayan ve devam eden su ve kanalizasyon altyapı projelerine mali ve teknik yönlerden sağlanan önemli desteklerden biri de AB
hibe programları olup, bu programlardan yararlanma koşulları, proje geliştirme,
fizibilite çalışması ve proje yönetimi konularında yerel idarelerin birçok güçlüklerinin
olduğu dikkati çekmektedir. AB hibe projelerinin incelenmesi için Bulancak
Belediyesinin taraf olduğu Bulancak Su ve Atıksu Projesi örnek olarak seçilmiş olup,
projenin hazırlık çalışması, başvuru işlemleri, uygulanması, yönetimi ve denetimi
konuları kapsamlı olarak değerlendirilmiştir.
Örnek olarak incelenen Bulancak Su ve Atıksu Projesi kapsamında ilçenin tamamının
su şebekeleri yenilenmiş, kanalizasyon ana hatlar ile terfi istasyonları inşa edilmiş,
belediye ve mücavir alanı sınırlarına hizmet verebilecek bir adet atıksu artıma tesisinin
yapımı gerçekleştirilmiştir. Gerek ülke genelinde, gerekse Bulancak ilçesi özelinde su
ve kanalizasyon hizmetlerinde görev alan kurumların sayısının fazla olması, farklı
kurumların aynı hizmet grubunda faaliyet göstermeleri ile bu kurumların yetkileri
yönünden çatışmaların yaşanması, kaynak kullanım etkinliğini olumsuz etkilemekte ve
bu alanda merkezi yönetim bünyesinde bir üst yapılanmanın gerçekleştirilmesine ihtiyaç
duyulmaktadır. İl ve ilçe düzeylerinde su ve kanalizasyon altyapı hizmetlerinde ortaya
çıkan yetki karmaşasının önlenmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması için başta
merkezi yönetim bünyesinde altyapı hizmetlerine yönelik politika geliştirme ve
uygulama işlerinin tek bir bakanlığın hizmetinde olması, su ve kanalizasyon idareleri
veya müdürlüklerinde proje geliştirme ve uygulama, yatırım analizleri, proje
finansmanı, su ve kanalizasyon hizmetlerinin fiyatlanması ve tarife oluşturma,
şebekenin coğrafi bilgi sistemine dayalı izleme – değerlendirme sistemlerinin kurulması
ve işletilmesi ile proje yönetimi ve denetimi gibi konularda güçlü teknik, ekonomik ve
hukuki bilgisi bulunan gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarının istihdam
edilmesi zorunludur. Güçlü yasal altyapı, iç ve dış kaynak tedarikinin kolaylaştırılması,
etkin ve verimli personel istihdamı ile su ve kanalizasyon hizmetlerinin geliştirilmesi,
yerel halkın yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve çevre değerlerinin korunması
sağlanabilecektir.
Description
Keywords
Yerel yönetim hizmetleri, içme suyu ve kanalizasyon hizmetleri, proje finansmanı, altyapı hibeleri, AB hibeleri, Bulancak Belediyesi