Sayı:171.2 (2020)

Permanent URI for this collection

https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/76062

Browse

Browsing Sayı:171.2 (2020) by Author "Dilbilimi"

Now showing 1 - 3 of 3
  • No Thumbnail Available
    Item
    Türkçe Akademik Metinlerde Kaçınsamalar ile Vurgulayıcıların Kullanımı ve Akademik Yazma
    (Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2020) Tarcan, Özlem Dağ; Dilbilimi; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
    Üstsöylem (metadiscourse), yazarların okuyucu ile ilişki kurmak için kullandıkları araçlardır. Bu araçlar; söylemi düzenlemeye, okuyucuyu metne dahil etmeye ve yazarın tutumunu okuyucuya aktarmaya yardım etmektedirler (Zarei, 2011). Üstsöylem, bir söylemin ya da yazarın metnin içeriğine veya okuyucuya olan uzaklığını düzenlemek için kullandığı dilsel kaynaklardır (Hyland 2000). Bunu yaparken yazar, bir takım üstsöylemsel araçlar kullanmaktadır. Üstsöylem belirleyicileri (metadiscourse markers) olarak anılan bu araçlar, yazarın ortaya koyduğu metnin içeriği ile doğrudan ilişkili olmasa da yazarın, metnin alıcısı ile iletişim kurmayı amaçladığını ve metnin anlamsal içeriğini kavrama konusunda metin alıcısının ihtiyaçlarının farkında olduğunu göstermektedir. Üstsöylem belirleyicileri, etkileşimli (interactive) ve etkileşimsel (interactional) olarak iki ulama ayrılmaktadır. Etkileşimsel ulamın alt ulamlarından biri olan kaçınsamalar (hedges), yazarın, alternatif sesleri ve bakış açılarını algılayarak verdiği karar ve bir önerme hakkındaki yorumunu metne yansıtmasıdır. Vurgulayıcılar (boosters) ise yazarın alternatif fikirleri, karşıt bakış açılarını kapattığı ve kendi kesinliğini ifade ettiği araçlardır. Bu bağlamda bu çalışmanın konusu, Hyland (2005)’ın ortaya koyduğu Üstsöylem Modeli temel alınarak Sosyal Bilimler alanında yazılmış Türkçe bilimsel metinlerde kullanılan kaçınsamaların ve vurgulayıcıların sıkılıklarının saptanmasıdır. Derlem, ULAKBİM Sosyal Bilimler Veri Tabanında yer alan ve 2010-2015 yılları arasında yayımlanan süreli yayınlardan (Sosyoloji Dergisi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Türk Psikoloji Dergisi, Tarih İncelemeleri Dergisi, Felsefe Dünyası, Turizm Araştırmaları Dergisi, Dilbilim Araştırmaları Dergisi) rastlantısal olarak seçilmiştir. Toplamda 145.448 sözcükten oluşan bir veri tabanı incelenmiştir. Saptanan kaçınsamalar ve vurgulayıcılar, sıklık ve ki kare analizi ile değerlendirilmiştir.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Ünsüz İkizleşmesinin Türkçedeki Akustik Görünümleri
    (Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2020) Uzun, İpek Pınar; Dilbilimi; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
    Bu araştırmada, Türkçede içses konumunda oluşan ünsüz ikizleşmesinin akustik sesbilgisel görünümleri betimlenmeye çalışılmıştır. Ergenç ve Bekâr (2013)’te geliştirilen ünsüz ikizleşmesi modelinin akustik sesbilgisel açıdan nasıl bir işleyişi olduğunu araştıran bu çalışmada şu sorulara yanıt aranmaktadır: (a) Türkçede ünsüz ikizleşmesi, ikizleşen ünsüz çiftlerinin süreleri arasında ünsüzlerin fiziksel özelliklerine dayalı bir farklılık oluşturmakta mıdır? (b) Türkçede ünsüz çiftlerinin titreşim özelliklerindeki farklılıklara dayalı olarak F2 formant frekansında ayırıcı özellik gösteren bir farklılık görülmekte midir? (c) Türkçede ikizleşme içeren ünsüz çiftleri ile modelde sınıflandırılan ünsüzler arasında akustik sesbilgisel özellikleri açısından uyumluluk bulunmakta mıdır? (d) İkizleşen ünsüz çiftlerinin akustik özellikleri, Türkçede ünsüzlerin üçboyutluluk (bkz. Selen 1979; Ergenç, 1989) özellikleriyle benzerlik ya da farklılık göstermekte midir? Araştırmanın örneklem grubu anadili Türkçe olan 20 sağlıklı katılımcılardan oluşmaktadır. Dış sesten yalıtılmış bir ortamda toplanan sözlü dil verileri, formant frekansları, sesletim süreleri ve yoğunluk değerleri açısından incelenmiştir. İstatistiksel veriler, R dilinde Doğrusal Karma Analizi Modeli çerçevesinde çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular, Türkçede Ünsüz İkizleşmesi Modelinde tekünsüzleşme sınıflamasındaki ünsüzlerin yeniden değerlendirilmesi ve ikizleşmenin ünsüzlerin üçboyutluluğuna göre incelenmesi gerekliliğini ortaya koymuştur.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Ünsüz İkizleşmesinin Türkçedeki Akustik Görünümleri
    (Ankara Üniversitesi Dil Dergisi, 2020) Uzun, İpek Pınar; Dilbilimi; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
    Bu araştırmada, Türkçede içses konumunda oluşan ünsüz ikizleşmesinin akustik sesbilgisel görünümleri betimlenmeye çalışılmıştır. Ergenç ve Bekâr (2013)’te geliştirilen ünsüz ikizleşmesi modelinin akustik sesbilgisel açıdan nasıl bir işleyişi olduğunu araştıran bu çalışmada şu sorulara yanıt aranmaktadır: (a) Türkçede ünsüz ikizleşmesi, ikizleşen ünsüz çiftlerinin süreleri arasında ünsüzlerin fiziksel özelliklerine dayalı bir farklılık oluşturmakta mıdır? (b) Türkçede ünsüz çiftlerinin titreşim özelliklerindeki farklılıklara dayalı olarak F2 formant frekansında ayırıcı özellik gösteren bir farklılık görülmekte midir? (c) Türkçede ikizleşme içeren ünsüz çiftleri ile modelde sınıflandırılan ünsüzler arasında akustik sesbilgisel özellikleri açısından uyumluluk bulunmakta mıdır? (d) İkizleşen ünsüz çiftlerinin akustik özellikleri, Türkçede ünsüzlerin üçboyutluluk (bkz. Selen 1979; Ergenç, 1989) özellikleriyle benzerlik ya da farklılık göstermekte midir? Araştırmanın örneklem grubu anadili Türkçe olan 20 sağlıklı katılımcılardan oluşmaktadır. Dış sesten yalıtılmış bir ortamda toplanan sözlü dil verileri, formant frekansları, sesletim süreleri ve yoğunluk değerleri açısından incelenmiştir. İstatistiksel veriler, R dilinde Doğrusal Karma Analizi Modeli çerçevesinde çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular, Türkçede Ünsüz İkizleşmesi Modelinde tekünsüzleşme sınıflamasındaki ünsüzlerin yeniden değerlendirilmesi ve ikizleşmenin ünsüzlerin üçboyutluluğuna göre incelenmesi gerekliliğini ortaya koymuştur.