Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi
Permanent URI for this community
Browse
Browsing Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi by Title
Now showing 1 - 20 of 724
Results Per Page
Sort Options
Item 12 Mart 1971 Muhtırası’nın Türk Siyasetini Şekillendirmesi Ekseninde Cumhuriyet Halk Partisi(Ankara Üniversitesi, 2021-05-27) Özkandaş, Yaşar; Tarih; Dil ve Tarih-Coğrafya FakültesiTürk Silahlı Kuvvetleri 12 Mart 1971 tarihinde siyasal hayatı şekillendirmek üzere bir defa daha kontrolü ele almıştır. Demirel hükümetini istifaya zorlamıştır. Anayasa’nın öngördüğü reformları gerçekleştirecek partiler üstü bir hükümetin kurulmasını talep etmiştir. Yeni hükümeti kurma görevi CHP Kocaeli Milletvekili Nihat Erim’e verilmiştir. Bu gelişme CHP içinde lider değişimiyle sonuçlanacak büyük bir tartışmayı başlatmıştır. CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, Erim tarafından kurulacak hükümeti desteklemeye karar vermiştir. Muhtıranın Demirel hükümetinden daha çok CHP’nin ortanın solu olarak tanımlanan siyasal çizgisini hedef aldığını düşünen CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit, İnönü’nün bu kararını eleştirerek görevinden istifa etmiştir. İsmet İnönü ve ekibi parlamento grupları üzerinde hâkimiyet sağlarken Bülent Ecevit ve arkadaşları ise CHP parti meclisi ile Merkez Yönetim Kurulunun desteğini kazanmışlardır. Tarafların birbirlerine yönelik ağır suçlamaları altında toplanan CHP Beşinci Olağanüstü Kurultayı’nda İnönü, beklentisinin aksine bir neticeyle karşılaşması üzerine CHP Genel Başkanlığı görevinden istifa etmiştir. Bu durum karşısında 14 Mayıs 1972 tarihinde CHP Genel Başkanı’nı seçmek üzere toplanan özel Kurultay’ın sonunda Bülent Ecevit, partinin Atatürk ve İnönü’den sonraki genel başkanı olmuştur.Item 15-16 Haziran (1970) işçi eylemi ve İzmir’de uyandırdığı yankılar(Ankara Üniversitesi, 2023) Kaya, AsilTürkiye’de 19. yüzyıldan itibaren kesintiye uğrayarak da olsa süregelen işçi hareketleri, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından süreklilik arz etmeye başlamış, 1961 Anayasası’yla birlikte de ivme kazanmıştı. Bir yandan ekonomik taleplerin öne çıkarıldığı bu hareketler, öte yandan politik bir tavra dönüşmeye başlamıştı. 15 Temmuz 1963’te kabul edilen 274 ve 275 sayılı kanunlarla sendikal örgütlenmenin ve toplu sözleşme yapma koşullarının yeniden düzenlenmesi, işçi hareketlerinin önünü açmıştı. 1970 yılından itibaren sosyal ve ekonomik koşullarının da etkisiyle işçiler arasındaki eylemler artınca hükümet, çareyi çalışma hayatını yeniden düzenlemekte bulmuştu. Hem kamu personellerini hem de işçileri ilgilendiren düzenlemeler yoğun tepkilere neden olmuştu. Tepkilerin en büyüğü de işçilerden gelmişti. Zira Sendikalar Kanunu ile Grev, Toplu Sözleşme ve Lokavt Kanunu’nda yapılması planlanan değişiklikler sendikalar arası rekabette dengeyi bozucu niteliğe sahipti. Bu duruma tepki gösteren DİSK’e bağlı sendikalar yasaya karşı “direnme”yi kararlaştırmışlardı. 15 Haziran 1970 günü başlatılan eylemler iki gün boyunca sürmüş ve yasa tasarısı protesto edilmişti. Hükümetin sıkıyönetim kararıyla önlenebilen eylemler; Gebze ve İstanbul’da gerçekleşmiş olsa da eylemlerin etkisi farklı şehirlere de intikal etmişti. Bu çalışmada 15-16 Haziran 1970’te gerçekleşen işçi eylemlerine giden süreç, eylemler sırasında yaşananlar, eylemlere yönelik farklı bakış açıları ve İzmir’deki yankıları ele alınmıştır. Çalışmanın kaynakçasında konuyla ilgili telif eserlerden, resmi kaynaklardan ve süreli yayınlardan yararlanılmıştır.Item 1921-1984 YILLARI ARASINDA YUGOSLAVYA'DA MUSTAFA KEMAL ATATÜRK HAKKINDA ÇIKAN ÇALIŞMALARIN BİBLİYOGRAFİK EKİTEODOSEVIÇ, Mariyana;çev. ZAFER, ZeynepItem 1925 Prag Pedagoji Kongresi’nde Bir Türk: Selim Sırrı TarcanSARIKAYA, MakbuleItem 1927 Nüfus Sayımına Göre Eskişehir(Ankara Üniversitesi, 2021-05-27) Koylu, Zafer; Erdinç, Utku Can; Tarih; Dil ve Tarih-Coğrafya FakültesiNüfus, ülkenin temel zenginlik kaynaklarından birisidir. Cumhuriyetin ilk yıllarında ülke nüfusunun nitelik ve niceliklerini değerlendirebilecek birtakım veriler olsa da bunlar yeterli değildir. Çünkü Balkan Savaşları ile başlayıp Kurtuluş Savaşı ile sona eren 11 yıllık savaş süreci, ülke nüfusunun azalmasına yol açmıştır. Yunanistan ile yapılan Nüfus Mübadelesi sonucunda da ülkenin demografisinde değişimler gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler de, Osmanlı Devleti’nden kalan nüfus ile ilgili verilerin geçerliliğini yitirmesine neden olmuştur. Genç Cumhuriyet, ülke nüfusunun nitelik ve niceliklerini daha iyi değerlendirebilmek, ülkenin ekonomik kaynaklarını daha verimli kullanabilmek ve halka daha iyi hizmet edebilmek amacıyla modern yöntemlerin kullanıldığı bir nüfus sayımı gerçekleştirmek istemiştir. Bunun alt yapısını hazırlamak amacıyla 1926 yılında İstatistik Umûm Müdürlüğü kurulmuş ve Umûm Tahrîr-i Nüfus İcrâsı Hakkında Kanun çıkartılmıştır. Bu çalışmalar sonrasında Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk nüfus sayımı 28 Ekim 1927 tarihinde yapılmıştır. Sayım sonucunda Osmanlı Devleti’nde yapılan sayımlara göre daha ayrıntılı veriler elde edilmiştir. Bu çalışmada Eskişehir’in Osmanlı dönemindeki demografik yapısı genelinde 1927 nüfus sayımı özelindeki veriler değerlendirilmiştir. Eskişehir ve ilçelerinin nüfus özellikleri ele alınmış, demografik yapısı açıklanmaya çalışılmıştır. Veriler doğrultusunda Eskişehir nüfusunun medeni hal durumu, yaş grupları, anadil durumu, tabiiyet, yerel doğum, okuma bilen oranı ile mesleki faaliyet alanları, engel durumu ve dini mensubiyet oranları sistematik bir şekilde incelenmiştir.Item 1928-1930 YILLARINDA ARNAVUT-TÜRK İLİŞKİLERİSHPUZA, GamendItem 1929 DÜNYA EKONOMİK KRİZİ SONRASI TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN BUĞDAY ÜRETİCİSİNİ KORUMA ÇABALARI (1929-1939)(Ankara Üniversitesi, 2022) Akbaş, Erdal; Other; OtherI. Dünya Savaşı, dünya siyasi, sosyal ve ekonomik sistemini sarsarak; uzun yıllar devam edecek ekonomik dengesizlikleri ve krizleri beraberinde getirmiştir. 24 Ekim 1929’da ABD’de ortaya çıkan ve etkileri II. Dünya Savaşı’na kadar süren ekonomik krizin en önemli sonuçlarından biri de tarımsal ürün fiyatlarında gözlenen hızlı düşüş olmuştur. Ülke nüfusunun % 80’den fazlasının tarımla uğraştığı, tarımsal nüfusunun çoğunluğu hububat ve daha özelde buğday üreticisi olan, ihracatı tarıma dayalı ve dışa bağımlılık derecesi yüksek Türkiye, 1929 Dünya Ekonomik Krizi’nden kaçınılmaz olarak etkilenmiştir. Ekonomik Kriz, Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de tarım ürünlerinin fiyatlarını düşürmüş ancak köylünün ve çiftçinin tükettiği temel ihtiyaç maddelerinin fiyatları düşmemiştir. 1929 Dünya Ekonomik Krizi’nin Türkiye’deki yansımalarına Anadolu köylüsünün ve çiftçisinin ekonomik anlamda imkânsızlığı eklenince, köylü ve çiftçi gittikçe fakirleşmiştir. Böylesi bir ortamda yönetici kesim için 1929 Ekonomik Krizi ile mücadelede önemli meselelerden biri de giderek düşen buğday fiyatları olmuştur. Bu durum Hükümeti çiftçi ve köylüye yönelik yeni arayışlara yöneltmiş, birçok aydın ve yazar da köylünün içinde bulunduğu durumu ya yazıya dökmüş ya da buna çözüm önerisi geliştirme yoluna gitmiştir.Item 1930 İSTANBUL BELEDİYE SEÇİMLERİNDE SERBEST CUMHURİYET FIRKASI’NIN YAHUDİ ADAYLARI ve YAHUDİ SEÇMENLER(Ankara Üniversitesi, 2022) Duran, Mehmet Ali; Other; Other1930 yılında gerçekleşen belediye seçimleri Türkiye’deki modern anlamda belediyecilik ve yerel yönetim yapılanması için büyük bir gelişme teşkil etmiştir. Bu seçimler aynı zamanda Türk demokrasi tarihinde de seçim sistemi ve çok partili hayata geçiş için önemli bir deneme olmuştur. Bu seçimler günümüze kadar hem yerel yönetimler hem de demokrasi alanında süregelen birçok konuda olumlu veya olumsuz anlamda bir başlangıç olmuştur. Bu seçimler hem demokrasi hem yerel yönetimler hem de kadın hakları açısından bir kırılma olarak kabul edilebilir. Türk kadını ilk kez seçme seçilme hakkını kullanmıştır. SCF’nin kuruluşunun Türk siyasal tarihi için getirdiği diğer bir yenilik de gayrimüslimlere seçilme hakkı tanıyarak Yahudi, Rum, Ermeni adaylar göstermesi olmuştur. İstanbul’da gösterilmiş Yahudi adaylar hem seçimlerde oyların SCF’ye yönelişlerine hem de seçim propagandalarında Yahudilerin de yer almasına neden olmuştur. İstanbul’daki belediye seçimlerinde Yahudilerin yoğun olarak yaşadığı ilçelerde bu cemaate mensup erkek ve kadınların SCF lehine oldukları, seçimlerde bu fırka için çalıştıkları görülmüştür. Çalışmada; Türk siyasetinde önemli bir dönüm noktası olan Serbest Cumhuriyet Fırkasının (SCF) kuruluşu, 1930 belediye seçimleri, fırkanın İstanbul teşkilatı ve Gayrimüslimler özelinde Yahudilerin ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca İstanbul belediye seçimlerinde buradaki Yahudilerin siyasetteki rolünün önemine değinilmiştir.Item 1930 Yılı Sonlarında Cumhuriyet Halk Fırkası Taşra Teşkilatı: Heyet Raporları Üzerinden bir Değerlendirme(Ankara Üniversitesi, 2020-06-26) Göndürü, Döndü Sena; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi1930 yılında Cumhuriyet Tarihinin ikinci çok partili yaşama geçiş denemesi yaşanmıştır. Serbest Cumhuriyet Fırkası güdümlü bir şekilde kurulmakla birlikte kısa sürede önemli bir başarı elde etmiş, kitlelerin yoğun ilgisi ile karşılaşmıştır. Bu ise Cumhuriyet Halk Fırkası teşkilatlarının beklemediği bir sonuçtur. İktidar partisi yönetimi, taşra teşkilatlarında Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın oluşturduğu sarsıntının giderilmesi, Serbest Fırka sonrası vilayetlerde durumun tetkik edilmesi amacıyla milletvekillerinden oluşacak heyetlerin gönderilmesine karar vermiştir. 26 heyet 46 il için görevlendirilmiştir. Heyetler 1930 yılı sonu 1931 başlarında görev yapmışlardır. Cumhuriyet Halk Fırkası taşra teşkilatı için görevlendirilen heyetler, Parti Genel Sekreterliğine gözlem ve çalışmalarını içeren raporlar göndermişlerdir. Söz konusu raporlarda Cumhuriyet Halk Fırkası’nın taşra teşkilatında hem örgütlenme hem de örgütlerin işleyişi konusunda önemli sorunların var olduğu ortaya konmuştur. Halkın ve hatta parti mensuplarının parti ilkelerini ve rejimi henüz benimseyemediği de dile getirilmektedir. Raporlarda parti teşkilatının güçlendirilmesi için de pek çok öneriye yer verilmiştir. Bu önerileri yeni nizamnamenin oluşturulmasında ve parti yönetiminde yapılacak değişimlerde büyük ölçüde etkili olmuştur.Item 1930'A KADAR BASININ DURUMU VE 1931 MATBUAT KANUNUMAZICA, NurşenItem 1935 yılında Atatürk’e karşı planlanan suikastın basındaki yansımalarıBOLAT, Bengül SalmanItem 1943 Adapazarı-Hendek depremi ve yankılarıUNAT, Kadri