Mehmed Cavid Bey'in İhsaiyât kitabının Türk istatistik tarihindeki yeri
| dc.contributor.advisor | Demir, Remzi | |
| dc.contributor.author | Çiftcioğlu, Abdullah Gökalp | |
| dc.contributor.department | Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2021-04-08T20:56:17Z | |
| dc.date.available | 2021-04-08T20:56:17Z | |
| dc.date.issued | 2021 | |
| dc.description.abstract | İstatistik biliminin XVII. yüzyılda hem matematiksel alanda gelişmesi hem de devletlerin istatistiğe daha da önem vermesiyle birlikte dünyada istatistik çalışmaları hızlı bir şekilde değişmeye başlamıştır. Bu durum Osmanlı Devleti'ne de yansımış ve XIX. yüzyılın başlarında Avrupa'daki gelişmeler takip edilmeye ve aktarılmaya başlanmıştır. XIX. yüzyılda Osmanlı yöneticileri istatistiklerin düzenli ve güvenilir bir şekilde tutulması için öncelikle istatistik toplayacak kurumlar inşa etmeye çalışmış ancak bu çalışmalar Cumhuriyet döneminde tamamlanabilmiştir. Aynı yüzyıl içinde basında ve bilim camiasında da istatistik meselesi tartışılmıştır. Çeşitli dergiler ve gazetelerde istatistik üzerine makaleler yayınlanmış, tamamen istatistik konusunu içeren kitaplar basılmıştır. Bu kitapların hepsi Osmanlı Türkçesi ile yazılmış olup yapılan İstatistik Tarihi çalışmalarında atıflar yapılmış olsa da içerikleri günümüz Türkçesine çevrilmemiştir. 1908 Meşrutiyet Devrimi'nden sonra uzun süre Maliye Bakanlığı yapmış olan ve Türkiye'de liberal iktisadın en önemli temsilcilerinden olan Mehmed Cavid Bey de bu kapsamda İhsaiyat adlı bir eser kaleme almıştır. Mehmed Cavid Bey'in bu kitabı Tarih-i İhsaiyye ve Kısm-ı Amelî olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır ve kitap içerik olarak Fransız düşünürlerin kitaplarındaki çalışmaların Türkçeye aktarılması şeklinde yazılmıştır. Kitabın ikinci kısmında daha önce yapılan İstatistik Tarihi çalışmalarında bahsedilmemiş olan istatistik toplama yöntemleri, Avrupa'dan örneklerle ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Mehmed Cavid Bey'in bu çalışması bir devlet yöneticisi tarafından istatistik yöntemlerinin ele alınması ve yeni çalışmaların Türkiye'ye aktarılması açısından İstatistik Tarihi içinde önemli bir yer tutmaktadır. Thanks to development of the statistics in the field of mathematics and the contribution of the states to the domain in the 17th century, studies in statistics started to change rapidly. This situation echoed in the Ottoman Empire as well and at the beginning of the 19th century, advances in Europe were followed and imported. In the 19th century, Ottoman administrators tried to establish institutions that would gather data to keep statistical records in an orderly and reliable manner, however, these studies could not be completed before the Republic period. The matter of statistics was then discussed in the press and among the scientific community. Articles on statistics were published in various magazines and newspapers, and books which were completely dedicated to statistics were printed. All of these books were written in Ottoman Turkish and although they were referred to in works related to historical statistics, their contents have not been transliterated into modern Turkish. Mehmed Cavid Bey, who served as Minister of Finance following the constitutional revolution of 1908 and was an important figure of liberal economics in Turkey, published a work titled İhsaiyat concerning the issue of statistics. Mehmed Cavid Bey's work consists of two parts: History of Statistics and Part of Method, and its content is formed through the translation of the studies of French thinkers into Turkish. In the second part of the book, statistical gathering methods that were not mentioned in the previous studies in historical statistics are explained in detail with examples from Europe. Mehmed Cavid Bey's work upholds a significant place in the history of statistics in terms of containing statistical methods compiled by a state representative and transferring new studies to Turkey. | tr_TR |
| dc.identifier.endpage | 101 | tr_TR |
| dc.identifier.startpage | 01 | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/73042 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | tr_TR |
| dc.subject | Mehmet Cavid Bey | tr_TR |
| dc.subject | İstatistik Tarihi | tr_TR |
| dc.title | Mehmed Cavid Bey'in İhsaiyât kitabının Türk istatistik tarihindeki yeri | tr_TR |
| dc.title.alternative | Mehmet Cavid Bey's İhsaiyât in the history of Turkish statistics | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |