Çevre politikalarındaki değişimin doğa koruma alanlarına etkisi
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Doğa koruma kavramı ilk ortaya çıktığında başlangıçta bağımsız olarak gelişmişse de, çevre sorunlarının uluslararası niteliğinin kabul edilmesiyle birlikte, Birleşmiş Milletler (BM) süreçlerinde belirlenen çevre politikalarının gelişimi ve değişimi ile doğrudan ilişkili olmuştur. BM çevre konferanslarında alınan kararlarla oluşan çevre politikalarının belirlendiği dokümanlarda doğa korumaya ilişkin kararlar da yer almıştır. BM Stockholm Konferansı (1972) ile başlayan 50 yılı aşkın süreçte temel bir ilke olarak kabul edilen "sürdürülebilir kalkınma" yaklaşımı ekolojik perspektiften uzaklaşmıştır. Çevre ekonomi ilişkisi ekonomi lehine değişmiş, doğal alanların yok olması önlenememiştir. Doğal varlıklar korunmadan ekonomik kalkınma olamayacağı anlayışı, çevreyi doğal sermaye kaynağı gören, doğal varlıkların fiyatı belirlenmeden korunamayacağı anlayışına dönüşmüştür. Bu çalışmada, Birleşmiş Milletler (BM) süreci esas alınarak uluslararası çevre politikalarının gelişimi ve değişiminin doğa koruma alanlarına etkisi, ulusal mevzuatlara yansıması üzerinden, Milli Parklar Kanunu (MPK) kapsamında, Milli Parklarda yapılan Uzun Devreli Gelişme Planı karar ve hükümleri özelinde incelenmiştir. Önce, BM sürecinde düzenlenen çevre konferanslarında alınan karalarla belirlenen, uluslararası çevre politikalarındaki gelişme ve değişme tespit edilmiştir. Bu kararların ulusal yansımaları tespit edilerek uluslararası süreç ile karşılaştırılmış, ulusal yansıma, refleks ortaya çıkarılmıştır. Doğa korumaya ilişkin ulusal süreçte yaşanan kurumsal ve yasal değişime bağlı olarak dört farklı uygulama dönemine ulaşılmıştır. Milli park alanlarında yapılan uzun devreli gelişme planı (UDGP) karar ve hükümleri üzerinden bu etkinin ortaya çıkarılabilmesi için, yürürlükteki 43 milli parka ait UDGP dönemler itibarıyla incelenmiştir. Mevzuatlarda yapılan değişikliklerin planlama yaklaşımına, UDGP'nın karar ve hükümlerine etkisinin tespiti için, 2022 yılı itibarıyla yürürlükteki bulunan 43 milli parka ait planlar ve revizyon planlar incelenmiş, iki alanda da örneklendirilmiştir.
Description
Keywords
Çevre politikaları, doğa koruma alanları