Öğretmenlerin etik olmayan bilgisayar kullanım davranışları ile bilgisayar öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin etik olmayan bilgisayar kullanım davranışları ile bilgisayar öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Betimsel araştırma türlerinden "İlişkisel Tarama Modeli" kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın çalışma evrenini Ankara ili merkez ilçelerindeki devlet okullarının ilk ve ortaokul kademelerinde fiilen çalışan öğretmenler oluşturmuştur. Seçkisiz örnekleme yöntemlerinden tabakalı (oranlı) örnekleme yöntemi ile çalışmanın örneklemi belirlenmiştir. Veriler, Ankara'nın 8 merkez ilçesinden seçilen 81 okulda görev yapan 1317 öğretmenden toplanmıştır. Araştırmada üç veri toplama aracı kullanılmıştır. İlki cinsiyet, yaş, branş, hizmet yılı ve bilişim etiği eğitimi alma durumları gibi demografik bilgileri içeren ve 6 sorudan oluşan "Kişisel Bilgi Formu "dur. İkinci veri toplama aracı Namlu ve Odabaşı (2007) tarafından geliştirilen, öğretmenlerin etik dışı bilgisayar kullanım davranışlarını inceleyen, ön form niteliğinde 80 maddeden ve 5 faktörden oluşan "Etik Olmayan Bilgisayar Kullanım Davranışları" ölçeğidir. Ölçek üzerinde faktör analizi yapılmış ve ölçek 64 maddeye indirilmiştir. Faktör analizi sonrasında Toplumsal Etki, Güvenlik ve Kalite, Fikri Mülkiyet ve Ağ Doğruluğu olmak üzere 4 faktör elde edilmiştir. Üçüncü veri toplama aracı Aşkar ve Umay (2001) tarafından geliştirilen, öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterlik algılarını inceleyen ve 18 maddeden oluşan "Bilgisayara İlişkin Öz-Yeterlik Algısı Ölçeği" dir. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları kâğıtlara bastırılmış ve uygulanma için okullar tek tek ziyaret edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) programı kullanılmıştır. Öğretmenlerin etik olmayan bilgisayar kullanım davranışları ve bilgisayar öz-yeterlilik algılarının ortaya konulmasında cinsiyet ve bilişim etiği eğitimi alma durumları için "t-Testi" kullanılmıştır. İlişkisel çözümlemelerde Varyans Analizi (ANOVA); varyans çeşitliliği ve gözlem sayısının az olduğu durumlarda ise, verilerin farklılık gösterip göstermediği Kruskal-Wallis H testi ile test edilmiştir. Kruskal-Wallis H testinin anlamlı çıktığı durumlarda farkların hangi gruplar arasında olduğunu bulmak amacıyla Mann Whitney U testi ile gruplar ikili olarak karşılaştırılarak test edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; Öğretmenlerin etik olmayan bilgisayar kullanım davranışları; branşa ve bilişim etiği eğitimi alınan yere göre değişmezken; cinsiyete, yaşa, hizmet yılına, bilişim etiği eğitimi alma durumuna göre değişmektedir. Kadınlar erkeklere göre daha etik bilgisayar kullanırken; yaş ve hizmet yılı arttıkça etik dışı bilgisayar kullanım davranışlarının arttığı ve bilişim etiği eğitimi alanların, eğitim almayanlara göre daha etik dışı davrandığı tespit edilmiştir.Öğretmenlerin bilgisayar öz yeterlik algıları; cinsiyete, yaşa, branşa, hizmet yılına,bilişim etiği eğitimi alma durumuna ve bilişim etiği eğitimi alınan yere göre değişmektedir. Erkeklerin bilgisayar öz-yeterlik algılarının kadınlardan; bilişim teknolojileri öğretmenlerinin bilgisayar öz-yeterlik algılarının da diğer öğretmenlerden yüksek olduğu görülmüştür. Yaş ve hizmet yılı arttıkça bilgisayar öz-yeterlik algıları azalırken; bilişim etiği eğitiminin bilgisayar öz-yeterlik algısına arttırıcı etkisi olduğu tespit edilmiştir. Üniversitede verilen bilişim etiği eğitiminin, diğer kurumlarda verilen eğitimlere göre bilgisayar öz-yeterliği açısından daha olumlu bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın sonucunda, öğretmenlerin "Etik Olmayan Bilgisayar Kullanım Davranışları" ile "Bilgisayara İlişkin Öz-Yeterlik Algıları" arasında bir ilişkinin olmadığı belirlenmiştir. Anahtar sözcükler. Bilişim etiği, etik olmayan bilgisayar kullanımı, bilgisayar öz yeterlik algısı, öğretmenler ve bilişim etiği, öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterlik algısı
Description
Keywords
Bilişim etiği, etik olmayan bilgisayar kullanımı, bilgisayar öz yeterlik algısı, öğretmenler ve bilişim etiği, öğretmenlerin bilgisayar öz-yeterlik algısı