Ahlaki ihlallere tanıklıkta ahlaki geri çekilme: Ahlaki temel ve içgrup / dışgrup durumlarında gözlenen farklılıklar
No Thumbnail Available
Files
Date
2014
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Bu çalışma dört ayrı araştırmadan oluşmaktadır. İlk üç kısımda geliştirilen ölçüm araçlarıyla, ahlaki geri çekilmenin, yalnızca ahlaki ihlalde bulunan kişi tarafından değil, onu izleyen bireyler tarafından da yaşanan bir olgu olduğu gösterilmiştir. Ek olarak, ahlaki geri çekilmenin yalnızca zarar verme/bakım ahlaki temeli içinde tanımlanmış ahlaki ihlaller için değil, aynı zamanda adalet/karşılıklılık, saflık/kutsallık, otorite/saygı ve içgrup/sadakat ahlaki temelleri içinde tanımlanmış ahlaki ihlaller için de geçerli olduğu saptanmıştır. Son kısımda ise bu çalışmanın nihai amacı olan, öznesi grup-temsili (içgrup/dışgrup) olan ahlaki ihlallere tanıklıkta ahlaki geri çekilmeyi etkileyen bağlamsal ve bireysel değişkenler saptanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, alanyazından yola çıkılarak oluşturulan hipotetik model, geliştirilen ölçeklere ek ölçeklerle parça parça sınanmıştır. Sonuçta, bağlamsal değişkenlerle ilgili olarak tek başına ahlaki ihlal öznesinin içgruptan ya da dışgruptan olmasının ahlaki geri çekilme üzerinde çok az etkisi olduğu görülmüştür. Aslında yalnızca erkeklerde ahlaki ihlal öznesinin içgruptan olmasının zarar verme/bakım ahlaki temelinin ihlalinde, dışgruptan olduğu koşulla karşılaştırıldığında daha az ahlaki geri çekilmeyle sonuçlandığı saptanmıştır. Diğer taraftan, farklı ahlaki temellerin ihlalinde farklı düzeylerde ahlaki geri çekilme yaşandığı bulunmuştur. Bireysel değişkenlerle ilgili olarak, siyasal ideolojinin, sosyal baskınlık yöneliminin, sağ kanat yetkeciliğin, dini yönelimin ve ahlaki kimliğe verilen önemin, izleyicinin ahlaki geri çekilmesiyle ilişkili oldukları ve ahlaki temel farklılaştıkça, bireysel değişkenlerin de ahlaki geri çekilmedeki rolünün farklılaştığı gösterilmiştir. Ek olarak, farklılaşan ahlaki temel ihlalleri için hangi ahlaki duyguların izleyicinin ahlaki geri çekilmesinde daha önemli olduğu bulunmuştur. Sonuçlar ilgili yazın çerçevesinde tartışılmıştır.
Description
Keywords
Ahlak, Dış grup yanlılığı, İç grup yanlılığı