Budin ve Tımışvar Eyaletlerinin Paşaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz
No Thumbnail Available
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Macaristan coğrafyasında Osmanlılar tarafından 1541 yılında Budin,
1552 yılında ise Tımışvar vilayetleri kurulmuştur. Budin yaklaşık 145 yıl,
Tımışvar ise 164 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır.
Bu çalışmada, yeni bilgi ve belgeler ışığında Budin ve Tımışvar
vilayetleri/eyaletlerini yöneten paşalar önceki çalışmalardaki bir kısım
eksiklikler giderilerek güncellenmiştir. Ancak bu çalışmanın temel amacı,
sadece Budin ve Tımışvar paşalarını tespit etmeye yönelik değildir. Daha
önce Rumili ve Kıbrıs paşaları ile başlattığımız ve Osmanlı eyaletlerini
yöneten paşaları farklı bir yöntem ve bakış açısı ile birçok bakımdan bir
analize tabi tuttuğumuz metot, bu çalışmada Budin ve Tımışvar için
mukayeseli olarak birlikte uygulanmıştır. Bahse konu eyaletleri yöneten
paşaların doğum yerleri, milliyeti, Osmanlı bürokrasisinin hangi
kaynağından geldikleri, rütbeleri (beylerbeyi/vezir), atanma, ibka ve azil
tarihleri, eyaleti tasarruf usulleri, görev süreleri, gelirleri, önceki ve
sonraki görev yerleri ve bölgesel bağlantıları olabildiğince tespit edilmiş
ve tablolara dökülerek sistematik bir analiz yapılmıştır. Bu iki eyaletin
yönetici profilinin tespitinin, sadece Osmanlı paşaları hakkında yapılacak
genel değerlendirmelere katkı sağlamayacağı, Osmanlı Devleti’nin
Macaristan topraklarını idare prensiplerine de ışık tutacağı
düşünülmektedir.
Araştırmanın temel kaynakları; eyalet, sancak ve alaybeylik tevcih
defterleri, mühimme defterlerindeki atama ile ilgili kayıtlar, ruus kayıtları
ve tevcih beratları gibi arşiv kaynakları ile dönemi yansıtan kroniklerdir.
Çağdaş Macar ve Osmanlı tarihçileri tarafından yapılan ve bu araştırmaya
ışık tutacak eserlere de müracaat edilmiştir.
Description
Keywords
Osmanlı, Macaristan, Budin, Tımışvar