19. Yüzyılda Osmanlı Madencilik Sektörünün Sorunları
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Ülkelerin gelişmişlik ve refah seviyelerini etkileyen önemli
unsurlardan olan değerli madenler, Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan
itibaren, hem sivil ve askeri alanın hem de hazinenin önemli gelir
kaynaklarından kabul edilmiştir. Balkanlarda topraklarına kattığı ilk
yerlerin maden bölgeleri olmasına özen gösteren Osmanlı, klasik
dönemde madencilik alanında yürüttüğü bilinçli politikalar sayesinde,
maden işletmelerinden oldukça verim almıştır.
17. yüzyılın sonlarından itibaren özellikle dış gelişmelerin etkisiyle
eski önemini kaybetmeye başlayan maden işletmeleri ilerleyen
dönemlerde, yaşanan sosyal ve iktisadi buhranlar neticesinde zarar etmiş,
işletmelerin bir kısmı kapanmıştır. Sektörde yaşanan, Batı kaynaklı
teknolojik gelişmeleri yakından takip edemeyen Osmanlı, 19. yüzyıl
başlarında yaşanan savaşlar ve isyan hareketleri sonucunda önemli maden
bölgelerini de kaybetmiştir. Bu dönemde maden mevzuatının sektördeki
sorunlara cevap verememesi neticesinde Avrupa maden mevzuatının
Osmanlı Devleti’ne uyarlanması da sorunları çözememiş, tam tersine
Avrupa lehine yapılan bu düzenlemeler sektörün dışa bağımlı olmasına
sebep olmuştur.
Tanzimat’tan sonraki süreçte, savaşlar ile ekonomik yokluklar
yüzünden işletmelere yatırım yapacak yerli sermayenin yetersizliği ve
Avrupa sermayesinin Osmanlı Devleti’ne girişini kolaylaştırıcı yasal
değişikliklerle sektörde devlet işletmeciliği yerini özel teşebbüse
bırakmaya başlamıştır. Bu defa da yasal boşluklardan yararlanan kişiler,
ellerindeki imtiyaz haklarını başkalarına devrederek bunun ticaretini
yapmaya başlamışlardır. Osmanlı Devleti, 19. yüzyılda birçok sorunla boğuşan madencilik sektöründe bazı düzenlemeler ve ıslah faaliyetlerinde
bulunsa da, bu durum sorunları çözmeye yetmemiştir.
Description
Keywords
Osmanlı Devleti, Osmanlı Madencilik Sektörü, Maden-i Hümayun