Gazzaâlî'nin vahiy anlayışı
No Thumbnail Available
Files
Date
2021
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Tezimizde Gazzâlî'nin vahiy anlayışı iki dönem olarak ele aldık. Birincisi; ilahi sıfatlar temelli vahiy açıklaması, ikincisi ise akıl, nefs/ruh, ve kalp temelli vahiy açıklamasıdır. Gazzâlî birinci dönemindeki vahiy açıklaması Tanrı merkezlidir. Tanrı sahip olduğu sıfatları sayesinde özelliklede irade ve kelam sıfatı ile istediği zaman istediği bir kişiye vahiy gönderebilir. Gazzâlî'nin bu ilk döneminde kullanmış olduğu bütün felsefî yöntemlere rağmen, teolojik duruşunun merkezinde bütün realiteyi tamamen Tanrı ile ilgili mümkün bir ilişki olarak ortaya koyan Eş'arî doktrini vardır. Yani o, bir filozoftan çok, bir kelâmcı düşüncesiyle hareket etmiştir. Onun temel amacı dinî akideyi korumaktır. Bu akidenin temelinde Ehli Sünnet akaidinin, Tanrı'ya sıfat olarak verdiği mutlak irade kavramı yatar. Buna göre evrendeki bütün etkilerin mutlak kudreti ve iradesi Tanrı'nın elindedir. Gazzâlî'nin teolojik tartışmalarının merkezinde bu problem yer almaktadır. Gazzâlî felsefesinin ana teması aslında genel olarak İslâm felsefesinin Tanrı anlayışı ve Onun âlemle ilişkisidir. Gazzâlî bu meseleleri ilk döneminde bir Eş'arî kelâmcı bakış açısıyla ele almıştır. Gazzâlî'nin vahiy anlayışının ilk dönemi olarak adlandırdığımız kelâmcı anlayışın hakim bu çerçevede oluşmaktadır. Gazzâlî'nin ikinci olarak vahiy açıklaması ise akıl nefs/nefs ve kalp temelli açıklamasıdır. Buradaki vahyi açıklaması insan merkezlidir. İnsanda bulunan akıl nefs/ruh ve kalp ile vahyi nasıl elde ettğini açıklar. Gazzâlî ilk döneminde felsefenin vahiy öğretisini çok ciddi bir şekilde eleştirmiş olmasına rağmen daha sonra filozfların, özellikle de İbn Sînâ 'nın vahiy anlayışına yakın bir düşünce ortaya koyduğu görülmektedir. Gazzâlî'nin hakikati arama sürecinde felsefe ile olan münasebeti, onun vahiy anlayışını da etkilemiş görünmektedir. Bu konuda özellikle İbn Sînâ'dan etkilendiği ve onun bu konudaki bazı düşüncelerini kendi düşüncesine uyarladığı görülmektedir. Mesela Gazzâlî'nin, vahyin peygamber tarafından felekî ruhlardan nasıl alındığı ve ilham ile ilgili açıklamaları İbn Sînâ'nın hads (sezgi) konusundaki açıklamaları ile aynıdır. Her ne kadar bu döneminde İbn Sînâ'nın görüşlerinden etkilenmiş olsa da eleştirdiği noktalar da yok değildir. Çünkü Gazzâlî bu dönemde felsefî düşünceye yakın bir vahiy anlayışı ortaya koysa da onun bazı unsurlarını reddetmiş, bazılarını da dönüştürerek kendi anlayışına uyarlamıştır. Anahtar kelimeler: Gazzâlî, vahiy, kelâm, felsefe, tasavvuf, İbn Sînâ
In our thesis, we discussed al-Ghazali's understanding of revelation as two periods. First one; revelation based on divine attributes, The second is the explanation of revelation based on the mind, soul / spirit and heart. The revelation in the first period of al-Ghazali is God-centered. Thanks to her attributes, God can send revelation to anyone she wants, especially with her will and word of speech. Despite all the philosophical methods used by al-Ghazali in this early period, at the center of her theological stance is the Ash'ari doctrine, which reveals all reality as a possible relation to God. That is, he acted with the thought of a theologian rather than a philosopher. Its main purpose is to preserve religious creed. At the basis of this creed lies the concept of absolute will given to God by the Ahl al-Sunnah creed as an adjective. Accordingly, the absolute power and will of all the effects in the universe are in the hands of God. This problem is at the center of al-Ghazâlî's theological discussions. The main theme of al-Ghazali's philosophy is actually the Islamic philosophy's understanding of God and His relationship with the world. Al-Ghazali handled these issues with an Ash'ari theological perspective in his early period. The predominant understanding of the theological understanding of Ghazali, which we call the first period of revelation, is formed within this framework. The second explanation of al-Ghazâlî for revelation is based on mind, soul, and heart. The explanation of revelation here is human-centered. The mind in man explains how he obtained revelation with the soul / soul and heart. Although al-Ghazali criticized philosophy's revelation doctrine very seriously in his early period, it is seen that later philosophers, especially Ibn Sînâ, put forward a thought close to the understanding of revelation. It seems that al-Ghazali's relationship with philosophy in the process of seeking the truth has also affected his understanding of revelation. It is seen that he was especially influenced by Avicenna and adapted some of his thoughts on this subject to his own thought. For example, al-Ghazâlî's explanations about how revelation was received from the philosophical spirits by the prophet and inspiration are the same as those of Ibn Sînâ on hads (intuition). Although he was influenced by the views of Ibn Sînâ during this period, the points he criticized are not absent. Because, although al-Ghazali presented an understanding of revelation close to philosophical thought in this period, he rejected some of its elements and adapted some of them to his own understanding by transforming them. Keywords: al-Ghazali, revelation, kalam, philosophy, mysticism, Ibn Sînâ
Description
Keywords
Gazzâlî, İbn Sînâ