Bursa'da yer duygusu inşasında hafıza mekânı olarak kentsel kültürel miras alanları
No Thumbnail Available
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Kentteki tarihi doku bir alanı diğerlerinden ayıran kentsel kimliğinin yanı sıra yer duygusu inşasında da önemli alanlardır. Çünkü kentsel kültürel miras ile toplum arasında duygusal bir bağ oluşmaktadır. Bu bağ yer duygusu kavramı ile ilişkilidir. Bu çalışma, Bursa'nın tarihi kent merkezi içinde yer alan Kaleiçi olarak da bilinen Hisar Bölgesi'ni ele almaktadır. Çalışmada, öncelikle Bursa Hisar Bölgesi'ndeki kentsel kültürel miras alanları ve araştırma alanı içinde bu yerlerin önemi ortaya konulmuş, daha sonra ise bu alanları yer duygusu bağlamıyla değerlendirilmiştir. Bu durumda Hisar Bölgesi'nde yer alan tarihi çevre ve plansız kentleşmenin etkisi ile tarihi özelliğini yitirmiş çevre arasındaki yer ile olan ilişkilerdeki farklılaşma incelenmektedir. Bu anlamda çalışmada yer duygusu kavramı; yer kimliği, yer bağlılığı ve yer bağlağımlılığını kapsayacak şekilde bir şemsiye kavram olarak ele alınmaktadır. Çalışmada karma yöntem ile hem nicel hem de nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Buna göre araştırma sahası içinde yer alan yerel halk, çalışan ve ziyaretçi gruplarına anket, ölçek çalışması ve derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Veriler SPSS ve MAXQDA programları ile analiz edilirken, nitel veriler betimsel analiz yoluyla aktarılmıştır. Buna göre yer duygusunun alt bileşenleri, yere karşı işlevsel, duygusal ve bilişsel bağlanma olarak ele alınmıştır. Sonuç olarak kişilerin tarihi yapılara işlevsellik kazandırıldığında kullanımı arttırdığı, alternatif bir yer oluştuğunda tarihi yapıları ve ya çevreleri tercih ettiği görülmektedir. Bunun yanı sıra bir mahallenin tarihi özelliğinin bulunması beraberinde eski mahalle kültürü ve komşuluk anlayışını da getirmektedir. Kişilerin yere olan bağlılığında mekânsal özelliklerden çok sosyal bağlamların ön planda olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca kişilerin ikamet yeri olması, aile ve dostlarının aynı alanda yaşaması o yere olan yer duygusunu güçlendirmektedir. Tarihi yapılara atfedilen kimlik, kültür gibi kavramlar bu yapılara olan bağlılığı yükseltmektedir. Tarihi çevrelerdeki fiziksel mekânın değişimi veya eski özelliğini kaybetmesi kişilerin bu alana karşı olan yer duygusunu zayıflatmaktadır.
Description
Keywords
Bursa, Kültürel miras