Yürürlüğe Girişinin Otuzuncu Yılını Geride Bırakan 93/13/EEC Sayılı Avrupa Birliği Haksız Şartlar Direktifi: Quo Vadis?
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
93/13/EEC sayılı Avrupa Birliği Haksız Şartlar Direktifi, 5 Nisan 1993 tarihinde
yürürlüğe girmiştir. Direktif, tüketicilerin satıcı veya sağlayıcıların sunduğu ve
taraflarca bireysel müzakere konusu edilmeyen sözleşme koşullarına karşı etkili bir
şekilde korunması ve asgari uyumlaştırma yoluyla iç pazarın kurulmasına katkı
sağlanması amacıyla öngörülmüştür. Direktif’in üye devletlerdeki uygulaması,
Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) ön karar prosedürüyle önüne gelen
olaylarda verdiği kararlarla şekillenmektedir. Fakat, ABAD haksız şartlara ilişkin
kesin kıstaslar belirlemekten kaçınmaktadır. Bunun yerine, ABAD, haksız şartlar
hakkında karar verme işini iç hukuktaki düzenlemeleri dikkate almaları kaydıyla yerel
mahkemelere bırakmaktadır. Ancak üye devletlerin iç hukuk düzenlemeleri
birbirinden farklı olduğu için üye devletlerde haksız şart teşkil eden sözleşme
hükümleri yeknesak değildir. ABAD’ın haksız şart sayılan sözleşme hükümlerinin
hukuki yaptırımına yönelik yorum faaliyeti de Direktif’in yeknesak biçimde
uygulanmasını engellemektedir. Çalışmamızda Direktif’in değiştirilmesine yönelik
yasama önerileri, Direktif’in amacı ve uygulama alanı hakkında bilgi verildikten
sonra, ABAD kararları ışığında Direktif’in uygulaması üzerinde durulmuş ve
Direktif’in uygulamasının bunun öngörülmesindeki amaçlara hizmet edip etmediği
değerlendirilmiştir.
The Unfair Terms Directive came into force on 5 April 1993. The Directive has
two objectives: the effective protection of consumers and contributing to the
establishment of the internal market through minimum harmonization. The Court of
Justice of the European Union (CJEU) has shaped the application of the Directive in
national laws through the preliminary ruling procedure. However, the CJEU has
refrained from determining specific criteria for the unfair contract terms and
ultimately left the evaluation of these terms’ existence in cases to the national courts.
Thus, the enforcement of the Directive diverges among member states. Additionally,
the CJEU’s interpretation of the legal sanction of unfair contract terms prevents the
uniform application of the Directive. This article aims to give information on the
attempts to amend the Directive which are mostly unsuccessful, address the objectives
and the scope of the Directive, explore the CJEU’s case law on the Directive, and
examine whether the CJEU’s case law complies with the Directive’s purposes.