İsviçre esmeri inek ve düvelerde geçiş döneminde vitamin, iz element ve mineral madde uygulamalarının fertiliteye etkisinin araştırılması
| dc.contributor.advisor | Vural, Mehmet Rıfat | |
| dc.contributor.author | Yazlık, Murat Onur | |
| dc.contributor.department | Veteriner | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2023-05-11T08:54:34Z | |
| dc.date.available | 2023-05-11T08:54:34Z | |
| dc.date.issued | 2018 | |
| dc.description.abstract | Sunulan çalışmada; profesyonel sevk ve yönetim uygulanan sütçü inek ve düvelerde, kuru dönem başlangıcında ve geçiş döneminin kritik evrelerinde; vitamin ve iz element enjeksiyonlarının, klinik-biyokimyasal parametreler, periparturent dönem sorunları ile fertilite parametrelerinin üzerine etkisinin araştırılması ile elde edilen bulguların sürü sevk ve idaresinde kullanılabilmesi amaçlandı. Bu çalışmada profesyonel inek işletmesine ait ve ayrı olarak barındırılan toplam 120 adet inek ve düve materyal olarak kullanıldı. Hayvan materyali, inekler (Grup-1, n=60) ve düveler (Grup-2, n=60) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Grup 1 ve Grup 2'ye ait olan hayvanlar, ayrıca, kendi içerisinde, yapılan uygulamaya göre iki gruba bölündü. Bu gruplar ve iz element-vitamin kombinasyonu (IZ-VIT, n=30) uygulananlar ve izotonik %0,9'luk NaCl uygulananlar-kontrol (KON, n=30) olarak isimlendirildi. Vitamin ve iz element enjeksiyonları kuru döneme girişte (doğumdan 2 ay önce, -60 gün), doğumdan 21 gün önce (-21 gün), doğumun gerçekleştiği gün (0.gün) ve doğumu izleyen 30-35. günlerde (PP 30±5) gerçekleştirildi. Kan serum örneklerinde, doğum öncesi 7±4. gün, doğumu izleyen 3±2 ve 30±5. günlerde metabolik profil belirlemek amacıyla, esterleşmemiş yağ asitleri (NEFA), beta hidroksi bütirik asit (BHB), glikoz, albumin, toplam protein, üre, kreatinin kinaz (CK), glutamat dehidrojenaz (GLDH), alanin aminotransferaz (ALT), alkalen fosfataz (ALP), aspartat aminotransferaz (AST), gama glutamil transferaz (GGT), kolesterol, trigliserid, toplam ve direkt bilirubin, laktat dehidrogenaz (LDH), kalsiyum (Ca), fosfor (P), magnezyum (Mg), potasyum (K), sodyum (Na), klor (Cl) düzeyleri ölçüldü. Doğum sonrası 30±5. günde genital organ muayeneleri yapılarak ovaryumlardaki yapılar ile uterusa ait veriler kayıt altına alındı. Kan alım günlerinde inek ve düvelerin vücut kondüsyon skorları (VKS) belirlendi. Doğum sonrası 50. günden itibaren östrus gösteren hayvanlara suni tohumlama yapılarak, tohumlama sonrası 30±2. günlerde ultrasonografik yöntemle gebelik muayeneleri gerçekleştirildi. İneklerde vitamin ve iz element uygulamalarının NEFA (P=0,007), glikoz (P=0,005), toplam protein (P=0,001) ve üre (P=0,01) değerleri üzerine, zaman içindeki etkisel değişimleri (prepartum- postpartum 30±5. gün), istatistiksel olarak pozitif yönde önemli bulundu. Düvelerde ise ineklerden farklı olarak uygulamaların, anılan enerji ve protein metabolizması belirteçleri üzerinde serum trigliserid (P=0,001) düzeyi haricinde zaman içerisindeki etkileri önemsizdi. İnek ve düvelerde vitamin ve iz element uygulamalarının karaciğer fonksiyon belirteçleri ve enzim değerleri üzerinde zaman içerisindeki değişimlere etkisi izlendiğinde pozitif ve negatif yönde belirgin bir etkinliğinin olmadığı gözlendi. Vitamin ve iz element uygulamalarının ineklerde serum kalsiyum ve fosfor düzeylerinin zaman içerisindeki değişimlere etkisi önemli bulundu. Düvelerde ise vitamin ve iz element uygulamaların belirgin bir etkisinin olmadığı gözlendi. Çalışmaya dahil edilen ineklerde doğum-ilk tohumlama aralığı, doğum-gebe kalma aralığı ve tohumlama sayıları arasında herhangi bir istatistiksel farklılık belirlenmedi (P>0,05). Ancak düve uygulama gruplarında doğum-ilk tohumlama aralığının daha düşük olduğu belirlendi. Doğumu izleyen 150 gün içerisinde ineklerde KON grubunda %59,09 oranında; IZ-VIT grupta ise %95,8 toplam gebelik oranına ulaşılırken, düvelerde kontrol grubunda %59,09; IZ-VIT grubunda ise %63,63olarak belirlendi. Sonuç olarak; Vitamin ve iz element kombine uygulamalarının; ineklerde doğumu izleyen 150 güne kadar toplam gebelik oranını belirgin olarak artırdığı; düvelerde ise doğum ilk tohumlama aralığını kısaltırken toplam gebelik oranı üzerinde belirgin bir etkisi bulunmadığı saptanmıştır. | tr_TR |
| dc.description.ozet | The aim of this studywas to examine the effect of injectable vitamin and trace element combination on clinical-biochemical parameters, periparturient period complications and fertility parameters in dairy cows and heifers. One hundered twenty cows and heifers were enrolled to study. Animals were randomly allocated two main groups as Group 1 (cows, n=60) and group 2 (heifers, n=60). These groups were also divided to 2 groups as trace element-vitamin combination (TE-VIT, n=30) and %0.9 NaCl injection-control (CON, n=30). Animals recieved 4 injections at the beginning of dry period (2 months before expected calving date, -60 days), 21 days before expected parturition (-21 days), the day of parturition (day 0) and postpartum 30-35 days (PP 30±5 days). Serum non-esterified fatty acids (NEFA), beta hydroxyl butyric acid (BHB), glucose, albumin, total protein, urea, creatinine kinase (CK), glutamate dehydrogenase (GLDH), alanine aminotransferase (ALT), alkaline phosphatase (ALP), aspartate aminotransferase (AST), gamma-glutamyl transferase (GGT), cholesterol, triglyceride, total and direct bilirubin, lactate dehydrogenase (LDH), calcium (Ca), phosphorus (P), magnesium (Mg), potassium (K), sodium (Na) and chloride (Cl) concentrations were measured at -7±4, 3±2, and 30±5 days relative to parturition. Body condition scores were determined at blood sampling days. Genital tract examinations were performed at 30±5 days postpartum. Cows that showed visual estrus signs 50 days after parturition, were inseminated artificially. Pregnancy diagnosis were done by ultrasonographicaly 30±2 days post insemination. Effect of vitamin and trace element administrations on NEFA, glucose, total potein,and urea level changes within time were statististically significant. In heifers there were no effect of vitamin and trace element injections on protein traits and energy metabolism markers, except trigliseride concentrations. There were no significant effect of adminitrations on enzymes and hepatic markers in dairy cows and heifers. Although effect of vitamin and trace element on serum calcium and phosphorus levels were significant in dairy cows, the same impact were not determined in heifers. Calving to first artificial insemnation (AI) interval, calvig to conception interval and insemination index were not influenced by treatments in cows (P>0,05). But in heifers calving to first AI interval were shorter in TE-VIT subgroup. In cows, total pregnancy rate was 95,8% and 59,09%, in TE-VIT and CON sub-groups, respectively. However, in heifer, was 63,63%, 59,09%, respectively at 150 days postpartum. In conclusion, the injection of trace element and vitamin combination at critical control points together with professional herd management, have shortened calving to first AI interval in heifers and have significantly increased pregnancy rate up to 150th days postpartum in cows. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/88275 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | İnek | tr_TR |
| dc.subject | vitamin ve iz element | tr_TR |
| dc.subject | geçiş dönemi | tr_TR |
| dc.subject | metabolik profil | tr_TR |
| dc.subject | fertilite parametreleri | tr_TR |
| dc.title | İsviçre esmeri inek ve düvelerde geçiş döneminde vitamin, iz element ve mineral madde uygulamalarının fertiliteye etkisinin araştırılması | tr_TR |
| dc.title.alternative | Effect of injectable vitamin and trace element administrations during transition period on fertility in brown Swiss dairy cows | tr_TR |
| dc.type | doctoralThesis | tr_TR |