17. Yüzyıl Seyyahlarına Göre Revan (Erivan) Şehri
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Ermenistan Cumhuriyeti’nin başkenti olan Erivan/İrevan (tarihî
Revan) şehri, -kesin olmamakla birlikte- Urartu çağında M.Ö. 782 yılında
kurulmuştur. Med ve İskit evrelerinin ardından Pers hâkimiyetine giren
şehir, Ahamenişlerin sükûtunun ardından Part ve Sasanilerin
egemenliğinde kalmıştır. Arap (İslâm) fütûhâtı ile Sasaniler yıkılınca şehir,
7. yüzyılda Emevilerin kontrolüne geçmiştir. Emevilerin ardından 9.
Yüzyılda Bağratlı/Pakraduniler (Gürcü) Hanedanı tarafından idare edilen
Erivan, 11. asırda Selçuklu egemenliğine girmiştir. Fakat 9-10. yüzyıllar
İslam tarih ve coğrafyacılarının eserleri ile Selçuklu çağı tarihî
kaynaklarında şehir hakkında aydınlatıcı bilgiler yer almamaktadır. Bu da
şehrin ancak 11. asır ve sonrasında nüfus bakımından kesâfet arz
etmesine ve önem kazanmaya başlamasına delâlet etmektedir. Dvin’in
gözden düşmesi, aslında bir süre sonra Erivan’ın yükselmesi ile
neticelenmiş görünmektedir. 13. yüzyılın başında kısa bir Gürcü
hâkimiyeti evresinin ardından ise şehir, Moğol ve Türkmen istilalarına
maruz kalmıştır. İlhanlıların inkırazının ardından 14. yüzyılın son
çeyreğinde Emir Timur tarafından istila ve tahrip edilen Erivan,
Türkmen devletleri (Kara Koyunlu ve Ak Koyunlu) evresinin ardından
16 ve 17. yüzyıllarda stratejik bir konumda ve aynı zamanda sınır şehri
olması gibi nedenlerle Osmanlı-Safevî mücadelesine tanıklık etmiştir. Biz
bu çalışmamızda, Osmanlı gezginleri ile özellikle Safevî şahları nezdine
gelen Batılı seyyah ve tüccarların gözlemlerinden hareketle Erivan ve
havalisinin 17. asırdaki sosyo-kültürel ve dinî durumunu ortaya koymaya
çalışacağız.
Description
Keywords
Revan (Erivan), Eçmiyadzin, Sa`d-Çukuru