Osmanlı Taşra Belediyelerinde Bütçe Krizi: “Rüsûm-ı Erbaa Örneği”
No Thumbnail Available
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Bu çalışmada, 1864 Vilayet Nizamnamesi ile kurulmaya başlanıp
özellikle I. Meşrutiyet döneminde sayıları giderek artan taşra
belediyelerinin işlevleri ele alınmıştır. Bu işlevlerin çerçevesini ise rüsûm-ı
erbaa (hayvan, zebhiye, kantar, kile) olarak bilinen ve mal ve eşya alım
satımından alınan vergi gelirlerinin belediye çalışmalarına etkisi
oluşturmaktadır. Bu vergiler, hazineye ait iken belediyelerin kalkınması
maksadıyla buralara devredilmiş fakat daha sonra Osmanlı devlet
maliyesinin maruz kaldığı buhranlardan dolayı belediyeler ile hazine
arasında paylaştırılmıştır. Taşra belediyelerinin temel vazifelerinden olan
imar-bayındırlık, temizlik, sağlık ve sosyal yardım uygulamaları gibi
alanlarda kullanılan belediye gelirleri mevcut ihtiyaçları
karşılayamadığından rüsûm-ı erbaanın tümden belediyelere devri
hususunda yoğun bir talep olmuştur. Ülkenin batısından doğusuna kadar
birçok bölgeden yapılan bu talepler belediyelerin ayakta kalmasının aracı
olarak görülmüştür. Fakat maliyenin içinde bulunduğu durumdan ötürü
bu talepler reddedilmiştir. Bu da taşra belediyelerinin birçok hizmeti
yerine getirme hususunda geri kalmasına sebep olmuştur. Osmanlı arşiv
vesikalarının esas alındığı bu çalışmada, ilgili vergi gelirlerine yönelik
taleplere ilişkin süreç ele alınmıştır.
Description
Keywords
Belediyecilik, Taşra, Rüsûm-ı Erba