Fazla kilolu ve obez bireylerde besin bağımlılığı, diyet kalitesi ve biyokimyasal parametreler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
No Thumbnail Available
Files
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Bu araştırma, fazla kilolu ve obez erişkin bireylerde besin bağımlılığı sıklığının belirlenmesi, besin bağımlılığı ile biyokimyasal parametreler ve diyet kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmaya Ankara Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Polikliniği'ne başvuran 38-64 yaş aralığındaki fazla kilolu ve obez 134 gönüllü birey dahil edilmiştir. Araştırmada bireylere ait genel bilgiler, antropometrik ölçümler, biyokimyasal bulgular, kan basınçları, beslenme alışkanlıkları, 24 saatlik hatırlatma yöntemiyle alınan bir günlük besin tüketim kaydı sonucunda elde edilen beslenme örüntüleri değerlendirilmiştir. Bireylerin besin bağımlılığını değerlendirmek için Yale Besin Bağımlılığı Ölçeği (YFAS), diyet kalitelerini ölçmek için Sağlıklı Yeme İndeksi-2010 (HEI-2010) kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde p<0,05 anlamlı kabul edilmiştir. Katılımcıların 62'si erkek (%46,3), 72'si kadın (%53,7) olup yaş ortalamaları 52,3±6,83 yıldır. Toplam 26 bireyde (%19,4) besin bağımlılığı saptanmıştır. Farklı besin bağımlılığına sahip bireylerin antropometrik ölçümleri, biyokimyasal bulgular ve kan basıncı ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Ancak besin bağımlılığı olmayan bireylerde optimal AST değerine sahip olanların oranı, besin bağımlılığı olanlara kıyasla daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Besin bağımlılığı olan bireylerin kolesterol alım miktarı, besin bağımlılığı olmayanlara kıyasla daha yüksektir (p<0,05). Bununla birlikte araştırmaya katılan bireylerin YFAS semptom sayısı ile yaşları ve ana öğün sayısı arasında negatif; haftalık fast-food tüketim sayısı, AST, SKB ve DKB düzeyleri arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,05). Katılımcıların HEI-2010 toplam puan ortalaması 48,5±12,05'tir ve %54,5'i kötü diyet kalitesine sahiptir. Farklı diyet kalitesine sahip bireylerin biyokimyasal bulguları ve kan basınçları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Araştırmaya katılan bireylerin diyet kalitesi puanı ile haftalık fast-food tüketim sayısı arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Farklı diyet kalitesine sahip bireylerin karbonhidrat, protein, ÇDYA, omega-6, kolesterol, suda çözünmeyen posa, E vitamini, riboflavin, sodyum ve kalsiyum alımları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05). Bununla birlikte farklı diyet kalitesine sahip bireylerin A vitamini, E vitamini, riboflavin, piridoksin, B12, C vitamini, potasyum ve kalsiyum gereksinimlerinin karşılanma düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Sonuç olarak, fazla kilolu ve obez bireylerin besin bağımlılığı ile biyokimyasal parametreleri ve diyet kalitesi arasında ilişki olabileceği belirlenmiştir. Bu bağlamda obezitenin önlenmesi başta olmak üzere tedavisinde sağlıklı yaşam tarzının benimsenmesi ve diyet kalitesinin artırılmasına yönelik uygulanabilir girişimlerin yapılması önemlidir.
Description
Keywords
:Bağımlılık, Biyokimyasal özellikler, Diyet