Klasik Dönem Osmanlı Matematiğinde Kök Çıkarma Teknikleri : Câmiʻu’l- Hisâb Örneği

Simple item page
dc.contributor.authorOğuz, Tuba
dc.contributor.departmentDil ve Tarih-Coğrafya Fakültesitr_TR
dc.date.accessioned2021-01-15T08:30:04Z
dc.date.available2021-01-15T08:30:04Z
dc.date.issued2018
dc.description.abstractMatematik tarihinde, kök çıkarma işlemleriyle ilgili aritmetiksel metotlar, gerek sayıların tam veyahut yaklaşık köklerinin elde edilmesinde, gerekse de denklemlere (cebirsel tekniklerden ziyade) nümerik olarak yaklaşımda uygulama alanı bulmuştur. Bununla ilgili ilk teşebbüsler Mezopotamyalılardan gelmiş olup, ortaçağın doğu ve batı uygarlıklarında, bu metotlar gelişme göstermiştir. Özellikle Çinlilerin yüksek dereceli denklemleri çözme gayretleri, onları asırlar önce, Ruffini ve Horner’in modern matematiksel tekniklerine yaklaştırmıştır. 15. yüzyılda Cemşid Kaşi, yüksek dereceden kök alma işlemlerine “genel” çözüm metotları önermiş olup, bu birikimin Osmanlılara aktarılmış olduğu bilinmektedir. Çalışmamızda, Kanunî dönemine ait Câmiʻu’l- Hisâb isimli matematik eserinin sekizinci başlığı altında yer alan kök çıkarma metotları incelenerek, Osmanlı matematiğine yapılan katkıların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, öncelikle konunun tarihsel arkaplanından bahsedilmiştir. Ardından, eser kısaca tanıtılarak, incelenen ve tesis edilen metinle ilgili birtakım açıklamalar yapılmıştır. Matematiksel çözümleme çalışmamızın üçüncü bölümünde işlenmiş olup, tenkitli metni ekte sunulmuştur. Sonuç olarak, ortaçağ İslam matematiğinden tevarüs edilen aritmetiksel metotların Osmanlı matematik eserlerinde oldukça iyi temsil edildiği görülmüş ve bunların söz konusu eserde dikkat çekici bir konuma getirildiği anlaşılmıştırtr_TR
dc.identifier.endpage187tr_TR
dc.identifier.issue44tr_TR
dc.identifier.startpage133tr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/20.500.12575/72673
dc.language.isotrtr_TR
dc.relation.journalOTAM(Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi)tr_TR
dc.relation.publicationcategoryDiğertr_TR
dc.subjectOsmanlılartr_TR
dc.subjectaritmetiktr_TR
dc.subjectnümerik analiztr_TR
dc.titleKlasik Dönem Osmanlı Matematiğinde Kök Çıkarma Teknikleri : Câmiʻu’l- Hisâb Örneğitr_TR
dc.title.alternativeRoot Extraction Methods in Traditional Period of Ottoman Mathematics: Câmiʻu’l- Hisâbtr_TR
dc.typeArticletr_TR

Files

Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
6 Zeynep Tuba Oğuz.pdf
Size:
1013.11 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Description:
Download
License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
license.txt
Size:
1.62 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections

Sayı:44 (2018)