Browsing by Author "Albayrak, Halis"
Now showing 1 - 20 of 36
Results Per Page
Sort Options
Item Alaeddin Es-Semerkandi'nin Bahru'l-Ulum adlı tefsiri ve kaynakları(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010) Olimov, Yunusdjon; Albayrak, HalisAlaeddin es- Semerkandi Orta Asyada doğup, Anadoluda vefat eden müfessirlerdendir. ?Bahru'l- Ulum? adlı eseri elyazma olup, daha önce çalışılmamıştır. Eserinde fasih ibarelerle faydalı bilgilere yer vermektedir. Alaeddin es- Semerkandi'nin ?Bahru'l- Ulum?unu ele alıp incelemek ve tanıtmak amacıyla bu tezi hazırladık. Bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın amacı ve önemiyle birlikte Alaeddin es- Semerkandi'nin hayatı ve eserlerine dair bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümde Bahru'l- Ulum'un Hadis, Tefsir, Kelam Fıkıh, Kıraat ve Dilbilimi kaynakları tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde geleneksel bilimler bağlamında Bahru'l- Ulum ele alınarak Tasavvuf, Felsefe, Kıraat ve Dilbilimine ait bilgiler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise Kur'an İlimleri bağlamında Alaeddin es- Semerkandi'nin Mühkem ve Müteşabih, Nasih- Mensuh, İ'cazu'l- Kur'an ve Esbabun- Nüzule ait görüşlerine yer verilmiştir. Sonuç kısmında da Bahru'l- Ulum hakkında genel bir değerlendirme yapılarak elde edilen sonuçlar açıklanmıştır. Abstract `Al? al-D?n al-Samarqand? is one of the Qur?an commentators born in Middle Asia and died in Anatolia. His commentary, Bahr al-`Ul?m, still in manuscript form, has never been studied. There are noteworthy explanations and useful information in his commentary. This thesis aims at introducing this work and examining its discussions. My thesis consists of an introduction and three chapters. In the Introduction I outline the purpose and importance of this study and give brief information about the life and works of al-Samarqand?. In the first chapter I investigate the sources of Bahr al-`Ul?m with regards to the fields of Prophetic Traditions (had?th), Qur?anic Exegesis (tafs?r), Islamic Theology (kal?m), Islamic Jurisprudence (fiqh), Qur?anic Recitation (qir???t) and linguistics. In the second chapter I analyze Bahr al-`Ul?m with a special focus on its passages in relation to Sufism, Islamic Philosophy, and to other traditional Islamic scholarly disciplines. In the third chapter I concentrate on Samarqand??s discussions with respect to Qur?anic sciences including the clear (muhkam) and unclear (mutash?bih) passages of the Qur?an, its abrogating (n?sikh) and abrogated (mans?kh) statements, its inimitable nature (i`j?z), and to its occasions of revelation (asb?b al-nuz?l). In the Conclusion, I present a general discussion on Bahr al-`Ul?m and contextualize my own conclusions.Item Boykotun bitiminden hicrete kadar olan dönemde inen surelerin tahlili(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015) ÇONKOR, Burhan (Yazar); Albayrak, HalisBu çalışma Mekke döneminin son üç yılında inen surelerin tespitini ve dönemin olaylarıyla kurulan bağlantılarını içermektedir. Çalışma bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmamızın konusu, önemi, yöntemi ve kaynakları hakkında bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde boykot öncesine kadar Mekke’de inananlar ve inanmayanlar arasında cereyan eden olaylar ve bu yaşananların zaman içerisindeki değişimleri tahlil edilmiş, Kur’ân’ın nüzul süreci, surelerin nüzul zamanları ve nüzul sırası konusunda Batı’da ve İslam dünyasında yapılan çalışmalara değinilmiştir. Bu çalışmalarda ortaya çıkan farklı sonuçlardan hareketle herkesçe kabul edilebilecek bir kronolojik sure tertibi yapmanın imkânsızlığı, surelerin dönemlere göre tasnif edilerek yaklaşık nüzul zamanı belirlemenin imkân dâhilinde olduğu sonucuna varılmıştır.İkinci bölümde; asıl inceleme alanımız olan Boykot sonrası dönemde yaşananlar, özellikle ilk dönem siyer kaynaklarından istifade edilerek ortaya konulmuştur. Yine aynı bölümde bu tarihi veriler ile ilk bölümde ulaştığımız sonuçlar çerçevesinde boykotun bitiminden hicrete kadar olan dönemde indirildiğini düşündüğümüz sureler tespit edilmiştir.Üçüncü ve son bölümde ise ikinci bölümde tespit edilen sureler, muhataplar ve içerik açısından incelemeye tâbi tutulmuş ve ilgili surelerin, boykot sonrası dönemde hangi muhataplara seslendiği ve dönemin şartları çerçevesinde hangi konulara değinildiği maddeler halinde tespit edilmiştir. Buna göre iki muhatap arasındaki ilişkilerde zaman içerisinde şiddeti artan bir gerilimden ve bu gerilimin Mekke dönemi boyunca hem muhataplara hem de vahyin içerik ve üslubuna yansıdığından söz edilebilir. Dönemin her geçen gün zorlaşan şartlarına rağmen, İslam toplumunun temellerinin Mekke’de atıldığı, özellikle bu son dönemde inananlarda dini, ahlaki ve toplumsal şuurun büyük oranda oluşturulduğu sonucuna ulaşılmıştır.Abstract This study contains the determination of the surahs that are revealed during the last three years of the Mecca period and their relation with events of this period. The study consists of an introduction and three sections. In the introduction, the subject of our study, the importance, used methods and sources of information are given. The first part deals with the events that took place between the believers and unbelievers in Makkah before the boycott and changes in these relations over time, Qur'an's revelation process, studies related to the revelation time and order of the Qur’an in the West and the Islamic world. Based on the results of these different studies, it is concluded that it is impossible to determine a unanimous chronological order of revelation for surahs. It is only possible to classify the surahs into periods of time and determine an approximate time of revelation.In the second part, the events that happened during the boycott period are laid down based on early sources of Islamic history. Based on the results of the first part of this thesis and the sources of Islamic history we tried to determine the surahs that were revealed beginning the end of the boycott until the hijra/emigration to Medina.The third and final section examines the surahs that were determined in the second part in terms of respondents and content and lists the type of respondents and the topics that were addressed. Accordingly, an increasing tension and harsh relationship between the counterparts during that period that reflected both both on the interlocutors and on the content and style of the revelation can be observed. Despite the difficult conditions of the period that worsened every day, we concluded that the foundations of the Muslim community in Mecca was laid in this period and that belief, moral values and social consciousness was especially established in this last period among the believers.Item Dilbilimsel tefsirlerde kıraatlere yaklaşım(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015) Temel, Ali; Albayrak, Halis; İlahiyatThe matter of the variant readings of the Qur'ān (qirā'āt) is one of the most complicated issues in the Quranic commentary science. Because of the qirā'āt is the science of reading formats relating with pronunciation of the Qur'ān, it is on a large scale a philological case. The Qur'ān and qirā'āt have been in an important position during the process of determining the language rules. Qur'ān and qirā'āt have been both source and object in terms of Arabic linguistic studies. Therefore the interest of linguists on qirā'āt have never come to an and. Especially in the early Islamic periods in which Islamic sciences were codified, the linguists researched linguistic basis of the readings and criticized or prefered some of them within the framework of the linguistic rules. The approach of linguists, especially linguist commentators, to the qirā'āt has been criticized by some Islamic sciences scholars. This thesis aims to examine aproaches of linguists to the qirā'āt in the linguistic commentaries. The study consists of introduction, three chapters and conclusion. The introductory chapter presents information on the qirā'āt and the linguistic commentary generally. The first chapter analyzes the general aproach to the variant readings of the qur'ān in the linguistic commentaries. The second chapter deals with how the readings are assessed in these commentaries. In the third chapter reveals the methods of evaluation of qirā'āt in these works. The study ands with conclusion.Item Ebussuûd Efendi'nin Kur'ân'ı Kur'ân'la tefsiri(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018) Gerlegiz, Adem; Albayrak, Halis; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi"Ebussuûd Efendi'nin Kur'ân'ı Kur'ân'la Tefsiri" isimli bu çalışma; giriş, dört bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde, yapılan çalışmanın konusu, önemi, amacı, yöntemi ve kaynakları ile Ebussuûd Efendi'nin hayatı, ilmi şahsiyeti ve eserleri ele alınmıştır. Birinci bölümde, Ebussuûd Efendi'nin, Kur'ân'ı Kur'ân'la tefsir ederken anlamsal ilişki kurduğu unsurlar ve bunların özellikleri üzerinde durulmuş, yani Ebussuûd Efendi'nin ayetler arasında anlamsal ilişki kurduğu kelime (isim, fiil, edat) ve cümle gibi unsurlardan ve bu unsurları belirlerken dikkate aldığı benzerlik, özdeşlik, türdeşlik, eş anlamlılık, zıt anlamlılık, eş seslilik, anlamı teyit etme ve anlamsal içiçelik gibi özelliklerden söz edilmiştir. İkinci bölümde, Ebussuûd Efendi'nin, Kur'ân'ı Kur'ân'la tefsirinde kullandığı, uzlaştırma, mucmeli beyan, müphemâtı açıklama, tahsis, takyid, nesh, örneklendirme, gerekçelendirme, anlamı netleştirme, görüşünü destekleme, hükmü açıklama, dolaylı katkı sağlama, zorlamalı ilişkilendirme, ayetleri ilişkilendirme, mantık yürütme ve maksudu belirleme gibi açıklama biçimleri işlenmiştir. Üçüncü bölümde ise Ebussuûd Efendi'nin Kur'ân'ı Kur'ân'la tefsir ederken yardımcı unsur olarak kullandığı, sarf, nahiv, belagat, arap dilindeki kullanım özellikleri, kıraat farklılıkları, esbâb-ı nüzul ve siyak-sibak konularına yer verilmiştir. Sonuç kısmında da araştırma neticesinde ulaşılan veriler aktarılmıştır. Anahtar Sözcükler: Ebussuûd Efendi, Kur'ân, Tefsir, Anlam, İlişki, Unsur, Açıklama, Biçim. This study, named "Ebussuud Efendi's Tafsir of the Qur'an with the Qur'an", is made up of introduction, four chapters and a conclusion sections. In the Introduction section, information about the study's topic, importance, aim, methodology and resources with Ebusuud Efendi's life, scientific personality and his studies were discussed. In the first chapter, elements that Ebussuud Efendi used while he is explaining the Qur'an with the Qur'an in order to make semantic relations, which means that the semantic components like being identical, coming from the same root, synonym, antonyms, homophonies, etc. that he used to make semantic relations between the verses of the Qur'an were explained. In the second chapter, the methods that Ebussuud Efendi used to explain the Qur'an with the Qur'an such as reconciliation, indefinite statements, explanations for indefinite statements, allotment, encumbrance, abrogation, exemplification, justification, making the meaning clear, supporting the arguments, explanation of commands, indirect contribution, constrained association, association of the verses, and make reasoning were explained in detail. In the third chapter, supporting elements that Ebussuud Efendi used were explained such as grammar, syntax, rhetoric, parts of speech in Arabic, recitation differences, revelation and context. In the conclusion section, findings of the study were discussed. Keywords: Ebussuûd Efendi, the Holy Qur'an, Tafsir, Semantics, Relation, Element, Explanation, FormItem Hanefî usûlü'nün temellendirildiği ayetler(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008) İşleyen, Ahmet; Albayrak, Halis; İlahiyatThe Scholars of hanafite have interpreted the Qur?an from this point. Some verses have been interpreted just relationship between the word and meaning, especially verses that have been used for proving the sources of usu?l al-fıkh, by hanafite scholars. They have not considered historical knowledge of verses (esbab al-nüzül) while interpreting these verses. That is consequence of their understanding of Qur?an not a method they have accepted.Item Kâdî Abdülcebbâr'a göre i'cazu'l-Kur'ân(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010) Ahmadzada, Faig; Albayrak, Halis; OtherIn this thesis called ?İnimitability of Quran according to Kadı Abd al-Jabbar? what concerning the Qur?an?s miracle was utilized the opinions of Mutazilah?s scientist Kadı Abd-al-Jabbar about ijaz (miracle of Qur?an). İt was studied Qur?an?s position as miracle and its reason.Quran was sent as the proof of prophet and wasnt brought like this book. Different ideas were put forward in this regard and was studied Qur?an?s inimitabilitie?s reason. Some of sientists researched this reason in the limiting of human power and anothers thought that this is concerned with Qur?an?s text.Kadı Abd al-Jabbar explain his theory with purity of the language of Qur?an (fesahat). According to him the purity of Qur?an is in outside the limits of human knowledge. Therefore the human couldnt bring the book like as Qur?an. But This case is not an obstacle to understanding the Qur?an. Qur?an?s purity is understood with imperative knowledge. Because every miracle was sent for his period. And Qur?an also was sent about the eloquence which was famuos amongs Arabs. İn this case made the Qur?an?s miracle easy to understand.The main reasons of appearing Qur?an?s miracle problems, its impression to understanding Qur?an was researched in point of Kadı Abd al-Jabbar and was evaluated in the context of the Qur'an?s sciences in this thesis.Item Keşşaf'ta mütevatir olmayan kırâatlar ve tefsir ilişkisi(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010) Akman, Şule; Albayrak, Halis; OtherThe spread of Islam that took place after a period of revealed of Quran and in parallel that, kırâat differences emerged in view of differentiation of dialect, took place compilation term from commentary works on Quran. But in addition mutawatir kırâats that in terms of coming from the Prophet with tewatur, the suitability of the Arabic language and Hz. Osman?s writing, those are şazz kırâats that does not include one or more of these qualities. From these works Zemahşerî's commentary book whose name is Keşşâf has an importance in terms of kırâats.When we examined those non-mutawatir kırâats that mentioned and referrred in Keşşâf in terms of the Qur'an-kırâat relations we saw that he has sometimes explained them in aspect of nahiv and sarf, sometimes rhetoric and dialect, and sometimes meaning and logic. In general he hasn?t mentioned the kırâats that he didn?t talk name of their ravi in his commentary book. So he didn?t give his opinion in negative and positive about them.When we examined those non- mutawatir kırâats in Keşşâf in view of commentary we saw that those kırâats were supported by evidences from various aspects. It?s remarkable that those şazz kırâats are explained sometimes with evidences from the verces and hadiths, sometimes from the companions? words and sometimes with the other şazz kırâats.Item Kur'an ayetleri arasında üstünlük (efdaliyet)(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007) Satıbaldiev, Aytmırza; Albayrak, Halis; İlahiyatThe subject of superiority among the verses of the Koran is one of the most argued subjects. In fact many works were written that encompassed a multitude of perspectives on this issue, In this study, the subject of superiority among the verses of the Koran was attempted to be illuminated within the framework of the many perspectives and reports related to this issue. A lot of information about the superiority of the verses of the Koran can be found mainly in the sources of commentary and the hadith. This subject was generally evaluated in the past according to the hadith. However the scholars have understood and interpreted the hadith in a variety of ways and thus came up with different ideas. This research is made up of the parts of introduction, part one, part two and conclusion. In the introduction the importance, aim and the methodology of the research are stated also the commonly used sources are mentioned. The etymological and the epistemological dimensions of this concept of ?superiority? are touched upon as well. In part one the superiority of the verses according to the subject matter of the verses themselves was taken up. The subject of the content of the verses, their clarity or obscurity and the verse?s superiority in terms of practical application was discussed. In part two, the opinions of interpreters and scholars on this issue can be found. Furthermore the question of whether there is any superiority between the verses of the Koran within the framework of the hadiths was attempted to be answered. Additionally the fabricated hadiths regarding this issue were also placed in part two. In the conclusion a general evaluation of the subject was made.Item Kur'an müşkilerinin giderilmesinde tarihi malzemenin kullanmı(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008) Ağılkaya, Muhammed; Albayrak, Halis; İlahiyatCommentators of the Holy Quran have followed various ways and methods for eliminating mushkilats (problems) of the Holy Quran. One of these ways is to use the historical material. The basic point of our study is to concentrate on this aspect of the matter.Our study consists of an introduction and two sections. In the first section, we tried to summarize the mushkil (problem), the science of mushkil (problem) of the Holy Quran, the causes leading to mushkil between Koranic verses, and ways of eliminating of the muskhils (problems) which were supposed to exist. In the second section, we focused on using of historical material for eliminating of these mushkils and gave various examples about that. At this point we dealt with the ideas and narrations on Prophetic traditions, and rivayah on revelation causes of the Koranic verses, and materials of line of prophetical conduct (siyer), and the distinction between the nâsih and the mensuh and between Makki verses and Madanî verses, as a historical material.Briefly in this study we have tried to determine possibility and proportion and dimensions of the usage of Koranic mushkils as a historical material.Item Kur'an'da 'A-M-R kökünün semantik analizi(Ankara: Ankara Üniversitesi : Sosyal Bilimler Enstitüsü : Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı : Tefsir Bilim Dalı, 2020) Özer, Ayşenur; Albayrak, Halis; İlahiyat FakültesiÇalışmamızda 'A-M-R (عَمَرَ ) kökünün İslam öncesi ve sonrasında geçirmiş olduğu anlam değişimlerini incelemek amaçlanmıştır.Semantik analiz yöntemiyle kökün artzamanlı incelemesi yapılmıştır. Kökün Klasik Arap toplumunda sahip olduğu anlamlar ve Kur'ânî bağlamda ele alınış şekli incelenmeye çalışılmıştır. Buna ek olarak aynı dil ailesinden olmaları ve vahyin geçmişteki kayıtlarını barındırması nedeniyle Tevrat'a da başvurulmuştur. Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır .Giriş bölümünde İbranice sözlüklerde ve Tevrat'ta 'A-M-R (عَمَرَ ) köküyle benzer bir kökün varlığı araştırılmıştır. Birinci bölümde Klasik Arapça Sözlüklerde ve bazı çağdaş sözlüklerde kökün ve formlarının anlamları incelenmiştir. İkinci bölümde Kur'an'daki kullanımlar, tefsirler ve Kur'ânî bağlam göz önünde bulundurularak araştırılmıştır. Kökün Kur'an'da eş/yakın anlamları ve zıt/uzak anlamları da incelenmiştir. We aimed to analyze 'A-M-R (عَمَرَ ) root that had undergone changings in its meaning in pre-İslamic tradition and İslamic tradition in this study.We analyzed the root through diachronic way semantically. We tried to find out the meanings of root in the Classical Arabian Society and Quranic context. İn addition to this we looked to Torah because of Arabic is in the same linguistic family with Hebrew and Torah has the registry of revelation in the history. This study is consisted of introduction and two chapters. In introduction chapter we studied about 'A-M-R (عَمَرَ ) root in Hebrew lexicons and Torah. The first chapter is about the studying on Classical Arabic Dictionaries. And second chapter we searched for the root in the Quranic verses. In second chapter also we searched about synonyms and antonyms of 'A-M-R (عَمَرَ ) root in the Qur'an.Item Kur'an'da 'ilm' kelimesinin kronolojik ve etimolojik incelenmesi (Mekke dönemi)(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Akkuş, Ali; Albayrak, Halis; Sosyal Bilimler EnstitüsüTez çalışmamız, bir giriş, üç ana bölüm, değerlendirme, sonuç ve kaynakça bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin amacı, konusu, önemi ve yöntemi ortaya konulmuştur. Birinci bölüm Kur'an öncesi Hicaz bölgesinde ilim anlayışını incelemektedir. Bu amaçla, ilk dönem Arapça sözlükler incelenmiş ve kelimenin temel anlamı ortaya konulmuştur. Bu bölümün ikinci kısmında, Câhiliye şiirlerinde ve İbn İsḥâk şiirlerinde İlim kelimesi incelenmiş ve Kur'an öncesi Arap kültüründe ilim kelimesinin kullanım alanları tespit edilmiştir. Tezin ikinci bölümü, Kur'an'ın nâzil olduğu Mekke döneminin ilk 5,5 yıllarını incelemeye tabi tutmuştur. Bu döneme birinci Mekke dönemi denilmiştir. Birinci Mekke döneminin en önemli özelliği, davet sürecinde Kur'an'ın temel konularının - Ulûhiyet, Rububiyet, Tevhit, Ahret ve Şirk - içeriğinin tamamlanmış olmasıdır. Üçüncü bölüm olan İkinci Mekke dönemi ( 5,5 - 13. yıllar ) ise temel konuların tekrarından oluşan sadece aktörlerin değiştiği bir dönem olarak değerlendirilmiş ve her iki dönemde de ilim kelimesi kronolojik olarak incelenmiştir. Birinci ve ikinci Mekke dönemimde ilim kelimesi, öznesi, nesnesi, türleri, kaynakları ve ilişkileri açısından sınıflandırılmış ve tablolar halinde sunulmuştur. Değerlendirme bölümü, önceki bölümler ışığında ele alınmış ve hem kronolojik ve hem de etimolojik olarak analiz edilmiştir. Sonuç bölümünde ise, değerlendirmeler bölümündeki analiz ve tablolar irdelenmiş ve maddeler halinde sunularak tamamlanmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, kronolojik ve etimolojik incelemelerin, kelime analizi çalışmalarında çok faydalı olduğu anlaşılmıştır. This study of dissertation consists of an introduction, three main parts, evaluation, conclusion and bibliography. In the introduction part, the aim, subject, importance and method of the thesis are presented. The first chapter examines the understanding of 'ilm' (knowledge) in the Hijaz region before the Quran. For this purpose, Arabic words in the first period were examined and the basic meaning of the words was revealed. In the second part of this chapter, the word of 'ilm' in Câhiliye poems and Ibn Ishaq poems was examined and the usage areas of the word ilm in the Arab culture before the Qur'an were determined. The second part of the thesis examines the first 5.5 years of the Mecca period, when the Qur'an was revealed and this period is called the first Mecca period. The most important feature of the first Mecca period is that the content of the fundamental subjects of the Quran - Ulûhiyet, Rububiyet, Tawhid, Ahret and Shirk - was completed during the invitation process. The third chapter, the Second Mecca period (5,5 - 13 years), was considered as a period where only the actors changed, which consisted of the repetition of the basic issues, and the word 'ilm' was examined chronologically in both periods. In my first and second Mecca periods, the word 'ilm' was classified based on subject, object, types, sources and relations and presented in tables. The evaluation section has been handled in the light of previous sections and analyzed both chronologically and etymologically. In the conclusion part, the analysis and tables in the evaluation sections were examined and completed by itemizing them. As a result of the evaluations made, it has been understood that chronological and etymological studies are very useful in word analysis studies.Item Kur'ân'da ard kelimesinin semantik tahlili(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017) Yazıcı, Tuğba; Albayrak, Halis; OtherVariable time and space conditions, human and environmental factors have become elements of understanding the Qur'an. On the other hand, misunderstanding and misinterpretation in the study of understanding the Qur'an leads to inaccuracies and deviations; The approach with correct understanding methods is important for the happy human model that the Qur'an aims. Verses, earth, and sky, water, plants, animals, human beings, and so on, often encourage people to think and to believe in Allah. In the Qur'an, the Ard word has been analyzed semantically by taking it together with the ontological-historical-ethereally directions.Item Kur'ân'da ard kelimesinin semantik tahlili(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017) Yazıcı, Tuğba; Albayrak, Halis; İlahiyat FakültesiDeğişken zaman ve mekân şartları, insan ve çevre faktörleri Kur'an'ın anlaşılmasında amil birer unsur olmuşlardır. Diğer taraftan Kur’ân’ı anlama çalışmasında yanlış anlamak ve yorumlamak, yanlışlıkları ve sapmaları doğuracağından; doğru anlama metodları ile yaklaşım Kur’ân’ın hedeflediği mutlu insan modeli için önemlidir. Ayetler, yer ve gök, su, bitkiler, hayvanlar, insanın kendisi ve benzeri konularda sık sık insanı düşünmeye buradan da Allah’a imana ve bağlılığa teşvik etmektedir. Çalışmada Kur’ân’da Ard kelimesi ontolojik-tarihsel-uhrevi yönleriyle birlikte ele alarak anlambilimsel açıdan tahlil edilmiştir.Item Kur'an'da el-emr bi'l-ma'rūf ve'n-nehy 'ani'l-munker ifadesinin geçtiği ayetlerin tahlili(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Yiğit, Sema; Albayrak, Halis; İlahiyatBu tezin konusu el-emr bi'l-ma'rūf ve'n-nehy 'ani'l-munker ayetlerinin tespit edilen sorunlar çerçevesinde incelenerek değerlendirilmesidir. Bu çalışma söz konusu dokuz ayeti kapsamaktadır. Kur'an'da bahsedilen ifadenin yer aldığı ayetler, 3/ Āluʿİmrān: 104, 110, 114; 7/el-A'rāf: 157; 9/et-Tevbe: 67, 71, 112; 22/el-Ḥacc: 41; 31/ Luḳmān: 17. ayetleridir. Genel anlamda el-emr bi'l-ma'rūf ve'n-nehy 'ani'l-munker, herkes tarafından kolaylıkla uygulanabilir görünen bir görev olmasına karşın, tarihin akışı içinde algılanış biçimleri değişmiş, anlam genişlemiş ve bazı dönemlerde olumsuz olayların yaşanmasında gerekçe olarak kullanılmıştır. Bu açıdan tez İslam toplumunda ilgili ayetlerin yansımalarını ortaya koyması ve bunların güncel uzantılarına çözüm önermesi bakımından önem arzetmektedir. el-Emr bi'l-ma'rūf ve'n-nehy 'ani'l-munker ayetleri ile ilgili bu tez, öncelikle nuzūl ortamını dikkate alarak ayetlerin ilk muhatapları tarafından nasıl anlaşıldığını ve tarihi süreç içinde farklı yorum ve uygulamalardan doğan çeşitliliğin kaynağını tespit etmeye çalışmıştır. Bu tezin ilk bölümünde söz konusu ifadede yer alan dört temel kelimenin etimolojik incelemeleri gerçekleştirilmiştir. Klasik Arapça sözlüklerden ve cahiliye dönemi şiirlerinden elde edilen kullanımlardan yola çıkılarak, ma'rūf ile örf kelimelerinin aynı anlama geldiği belirlenmiştir. Ayetler ikinci bölümde erken dönem tefsirleri başta olmak üzere tefsir ve tarih kaynaklarından taranmıştır. Söz konusu ayetlerin kronolojik değerlendirmesinde, ayetlerin ağırlıklı olarak Medine dönemine ait329 olduğu görülmüştür. Hz. Peygamber'in Medine toplumunda nübüvvet görevinin yanında, üstlendiği liderlik ve hakemlik gibi yeni rollerin niteliği ve Medine toplumunun asli unsurları olan Evs, Ḫazrec ve Medineli Yahudiler özelinde ehl-i kitap arasında geçen siyasi ve ekonomik çekişmelerin ayetlerin inişine etkisi incelenmiştir. Bu incelemede ayetlerin siyasal atıflar barındırdığı anlaşılmış; toplumsal sözleşmelerle, toplumsal barış ve güvenliğin tehlikede olduğu bağlamlarla ve itaat kavramı ile ilgisi görülmüştür. Bu ifadenin tüm toplumun mutabık olduğu hususlar üzerinden bağlayıcılık kazandığı ve ahit kavramı ile benzeşen yönleri bakımından dini hukuki ve ahlaki sahalarda farklı muhteva ve yaptırımlara işaret ettiği anlaşılmıştır. Bu tespitin üzerinde mutlaka durularak her toplumun ve her çağın kabul ettiği ortak değerler ve Kur'an'ın bu ortak değerleri ma'rūf olarak niteleyen ortak ölçüsü netleştirilmeli ve daha sınırları, yöntemleri belli olan bir zeminde konuşulur hale gelmelidir.Item Kur'an'da hazf(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013) Ekinci, Kutbettin; Albayrak, HalisHazf, ifadelerden bir kelimenin veya kelime grubunun; bir cümle veya birden çok cümlenin atılması olarak tanımlanabilir. Hazfın geçerli olması için hazfın meydana geldiğine dair bir karîne gerekir. Kelamda asl olan zikir olduğu için bir ifadede hazfın olup olmadığı kuşkulu ise hazfın olmadığına karar verilmelidir. Mahzûf mümkün en az kelimelerle ve hazfedildiği ifadedeki tam yerine takdir edilmeli. Mecaz, hazften sayılmamalı. Hazf, îcâz için önemli bir seçenektir. Hazf, Arap dilinin gramerinden kaynaklandığı gibi, mütekellimin tercihlerinden ve kültürel sebeplerden de kaynaklanabilir. Arap dilinde olduğu gibi Kur'ân'da kelime hazfleri, edat hazfleri ve cümle hazfleri gerçekleşmiştir. Kur'ân, hazfı îcâz temin etmek, umum ifadesi sağlamak, abesten kaçınmak ve âyetler arası ses uymu gibi amaçlarla kullandığı gibi müessir bir söz oluşturmak ve beyan ifadesi gibi genel amaçlarla da kullanmıştır. Kur'ân'ın, kendine mahsus uslubundan kaynaklanan sebeplerden dolayı kendine has hazfleri de vardır. Kaynaklarımızda hazf kriterlerine uymayan birçok hazf telakkisine rastlamak mümkündür.AbstractEllipsis can be defined as leaving out a word or phrase; a sentence or several sentences from a statement. The validity of "ellipsis" requires a clue proving the omssion. Since the principle is the mentioning of something in a speech/utteranace, when it is ambigious whether there is ellipsis or not, the absence of ellipsis has to be assumed. The deleted item is to be regarded with the least possible word(s) and within the exact place in the syntax. Metaphor should not be considered as ellipsis. Elipsis is an important alternative for "îcâz". Ellipsis may stem from a speaker's preference and cultural reasons as well as a practice of Arabic grammar. Omission of word(s) sentences and prepositions can be seen in the Quran just the same as they can be seen in Arabic language. The Quran uses elliptical method to constitute general aims such as effective utterance and eloquence, as well as presenting "îcâz", general statement, avoiding engaging in futility and harmony in sound among verses. The holy book of Quran does have idiosyncractic practices of ellipses due to reasons which originate from the style peculiar to itself. It is possible to encounter a lot of ellipses not in compliance with elliptical criteria in our resources.Item Kur'ân'da peygamberler ve günah(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011) Kurt, Muhammet Sacit; Albayrak, Halis; OtherThe sin is an activity that derive from evil or doing reverse of God?s commands (it can be order or prohibition) and thus going astray with transgress the limit. As known sometimes God protect the prophet?s some sins. But I wonder if God protected them every time? This question answered varied. In the first period of the interpretation corpus, nearly all of the interpretation say ?They can sinned some minor sins.? But after that, the opininon of ?They couldn?t sin? have risen. Because of this reason, the research deal with particularly the first period of the interpretation corpus and interpretation books in which the alteration of mind.This thesis is made up of two chapters. In first chapter, concept of ?Sin? is produced by semantics method and for this the first period of Arabic dictionaries is used. In the second chapter, the prophets and sin is produced by utilizing the interpretation corpus.Item Kur'an-ı Kerim'de C-H-L kökünün semantik analizi(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020) Başer, Hatice Merve Çalışkan; Albayrak, Halis; İlahiyat FakültesiÇalışma, giriş, iki ana bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde c-h-l kökünün anlam alanı ele alınmaktadır. Klasik Arapça sözlükler temel alınarak, gerektikçe modern sözlükler, hadisler, garîbü'l-Kur'an kitaplarından da yararlanılarak kelimenin hangi manalarda kullanıldığına yer verilmiştir. Bu bağlamda kelimenin eş/ yakın ve zıt anlamları da tespit edilip tüm anlamları özetlenmiştir. Buna göre kelimenin özünde "doğal eğilimlerin terbiye edilmemesi, eğitilmemesi durumunda ortaya çıkan davranış" anlamının bulunduğu tespit edilmiştir. İkinci bölümde Kur'an'ı Kerim'de c-h-l kökünün geçtiği ayetler art zamanlı ve bağlam, tarih ve olay örüntüsü dikkate alınarak hazırlanmıştır. Ayetlerdeki manalardan hareketle insanlardaki zaafların alışkanlığa dönüştüğü ve bu sebeple onların hatalı davrandıkları görülmüştür. Bu hatalara Kur'an'da "cehl" denilmiştir. Mekkî surelerde bu hataların daha çok inatçılık, ahlaksızlık ve tutarsızlık, Medenî surelerde ise sorumsuzluk, zan ve aşırılık olarak ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Bu çalışmayla hem Kur'an söyleminde kelimenin geçtiği süreç ve Kur'an'ın öngördüğü insan profili, hem de kavram incelemesinin Kur'an'ı anlamak noktasındaki katkısı ortaya çıkarılmıştır. his thesis consist of introduction, two main chapter and conclusion. First chapter handles the semantic field of c-h-l root. It includes different uses of the Word based on classic Arabic lexicons with the benefit of books and modern dictionaires, hadiths, garîbu'l-Qur'an (foreign vocabulary) books when needed. In this regard similar and opposite meanings of the Word have been detected and those meanings have been summarised. According to this, the meaning of "behavior when natural trends are not taught or trained" has been detected among the meaning of the word. In the second chapter; the Qur'anic verses including c-h-l roots have been prepared diachronicly and based on context, history and storyline. Based on the meanings of the ayahs, weakness of the people turn into their habits and therefore they seem doing wrong. These mistakes are called "cehl" in the Qur'an. In Meccan ayahs these mistakes demonstrated more like stubbornness, immorality, inconsistincy; on the other hand in Madinan ayahs they show up like irresponsibility, suspicion and extremisim. This thesis reveals both; the evolving process of the root c-h-l in Qur'an's speech and profile of the person specified by the Qur'an and also the concept researches' contribition to understanding Qur'an.Item Kuran'da Allah'ın krallığı(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009) Hacımüftüoğlu, Halil; Albayrak, Halis; İlahiyatThis thesis consists of an introduction, two main chapters and conclusion.The first chapter deals with `The Special Name of God The King?, `God The King?s Basic Reputations Titles and Attributes?, `God The King?s Character? and `God The King?s Basic Specialties? under the main title of `God (Allah) The King?s Identity.?The second chapter examines `The Limits of Kingdom?, `The Centre (Capital) of Kingdom?, `The Hierarchical Structure and Associations of Kingdom?, `The Communication at Kingdom?, `The Ceremonies at Kingdom? under the main title of `The Kingdom?s Map and Its Administrative Structure.?It was concluded that the concept of `The Kingdom of God? exists not only in Judaism and Christianity but also in Islam. Allah is presented as a `real king (al-maliku?l-haqq)? according to the Koran and Tradition (Hadith).Item Kur’an’da polemikler(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012) Köseoğlu, Bayram; Albayrak, HalisToplumların, sahip oldukları inanç ve değerlerinden vazgeçmeleri kolay olmamıştır. Kur’an’ın değiştirmeyi hedeflediği toplum da, benimsediği bu değerleri ısrarla savunma yoluna gitmiştir. Onların bu tutumlarının arkasında dini, siyasi, ekonomik ve psikolojik sebepler yer almaktadır. Değişimin karşısında yer alanlar, bu mücadelelerinde başarılı olabilmek için her türlü yolu denemekten de geri durmamışlardır. Bu gerçek Kur’an vahyi için söz konusu olduğu gibi Kur’an’dan önceki vahiyler için de söz konusudur. İlahi vahiylerin karşısında yer alan toplumların itiraz ettikleri konuların başında iman konusu yer almaktadır. Sadece bir olan Allah’a iman etmek ve inanılan diğer tüm varlıkları terk etmek, peygamberlerin mücadelelerinin temelini oluşturmaktadır. Bununla birlikte, vahyin muhtevası, vahyi getiren peygamberin bizzat kendisi, ahiret inancı ve ahlaki değerler de bu toplumlar tarafından karşı çıkılan konular arasında yer almaktadır. İnsanların anlayış özellikleri birbirinden farklı olmaktadır. Kimisi duygusal yönden etkilenmeye açık iken, kimisi delillerle ikna olmakta, kimisi de tartışma yolunu tercih etmektedir. Kur’an, indiği toplumla olan diyaloglarında bütün bu özellikleri dikkate almış ve herkese anladığı dilden hitap ederek onları ikna yoluna gitmiştir. Yine Kur’an, tartışmalarda gerçeğin ortaya çıkmasını hedeflemiş, bu hedefin gerçekleşmesi için gerekli olan kuralları tespit etmiş ve faydasız tartışmalardan da sakındırmıştır. 23 yıllık bir zaman diliminde inen Kur’an, vahiy süreci boyunca toplumsal şartları dikkate almış, toplumun ihtiyaç ve sorunlarını göz ardı etmemiştir. Kur’an, içerdiği ayetlerle zaman zaman toplumu yönlendirmiş, zaman zaman da toplumda meydana gelen gelişmelere doğrudan müdahale ederek ortaya çıkan problemleri çözüme kavuşturmuştur. Böylece Kur’an, vahiy süreci boyunca hitap ettiği toplumla canlı bir iletişim içerisinde olmuştur. Bu iletişimi Kur’an’ın diyalojik üslubundan da rahatlıkla görmek mümkündür.Abstract It hasn’t been easy for societies to give up and adopt other religion and values apart from the ones which they’ve already had. The society, which Koran aims to change, insistently defends these beliefs and values. There have been religious, political, economical and psychological reasons behind their attitudes towards this behavior. The ones who are against to change have always tried various ways to achieve their goals in their missions. This is same for the divine inspirations before Koran as in the real inspirations of Koran. Faith comes first in the issues that the societies which are against to divine inspirations have always argued. Believing only in one-real God and leaving other livings in terms of religion are important principles which form the prophets’ struggles. Moreover, the context of divine inspiration, the prophet who took the inspiration, beliefs in after-life and ethical values are among the issues which these kinds of societies disagree. People understandings vary from each other. Some people are open to be affected emotionally; some always want proof and the others prefer discussing on the subject. Koran always tries to persuade by means of giving importance to the dialogues of societies and appealing everyone with their own understanding and language. Furthermore, Koran has aimed to reveal the truth by discussing, has determined the essential rules and avoided unnecessary discussion. Koran, which was completed in 23 years, took the social conditions and values into consideration and never underestimated their needs and problems. Koran has not only shaped the societies with the verses, but also it directly solved the problems which occurred because of the developments in the societies; so, Koran was in a real connection with the society which was given during that time. This communication can be easily seen from the dialogical language of Koran.Item Mâtûrîdî'nin Te'vîlâtu'l-Kur'ân'ın'da Kıraat(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019) Aitmyrza, Satybaldiev; Albayrak, Halis; İlahiyat FakültesiHanefi mezhebinin devamcısı olan Mâtûrîdî kelam, fıkıh ve tefsir gibi alanlarda çok sayıda eser bırakmış bir alimdir. Onun Ehli Sünnet inancını ortaya koyan Te'vîlâtu'l- Kur'ân isimli tefsiri birçok açıdan bize bilgiler sunmaktadır. Dirayet tefsiri özelliği taşıyan bu eserde Mâtûrîdî diğer alanlarla birlikte kıraat konusuna da temas etmektedir. Biz de çalışmamızda Mâtûrîdî'nin kıraate konusuna yaklaşımını ele aldık. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde onun bazı kıraatlerin dilsel açıdan tahlilini ele aldık. İkinci bölümde Mâtûrîdî'nin ele aldığı kıraatlerin kaynaklarını tespit ettik. Bunun yanı sıra atfettiği isimler üzerinden kıraatle ilgili düşüncesini belirlemeye çalıştık. Müfessirin yöntemsel olarak kıraatleri sahih-şazz ayrımı yapmaksızın yer vermesi, tercih etmesi ve kriterleri, tenkit edişi ve gerekçelerini belirleyerek onun kıraate bakış açısını ortaya koymaya gayret ettik. Üçüncü bölümde müfessirin kıraat-anlam ilişkisi bağlamında kıraati değerlendirişine yer verdik. Anlamı kapalı ayetlerin yorumlanışı, anlamın kolay anlaşılması, anlama zenginlik katması açısından kıraatleri örnekler bazında değerlendirmeye çalıştık. The study consists of three sections and results. Mâtûrîdî who was the follower of Hanefi school is a scholar that has many works in the fields of kalam, fiqh and tafsir. His work which is named Tawilat al-Quran has represented many information. Tawilat al-Quran includes Maturidi's understanding of Ahl al-Sunmah and is a type of dirayah tafsir. In this work Maturidi gives information about Qıraat with other fields. In the firts section, the analysis of qiraat in terms of linguistic is discussed. In the second section, the sources of qiraat of Maturudi is analysed. In addition to this, it is tried to determine his thoughts on qiraat. It is tried to analyse his opinions on qiraat with the determing his methodology, criticism on it, and accepting all qiraats. In the third section, it is focused on his evaluation on qiraat in the context of relationship between qiraat and meaning. The qiraats are evaluated on the basis of examples in terms of interpretation of mutashabih verses, understanding easily and adding to richness.